మరుగున పడుతున్న తెలుగు సామెతలు
1. అంత్యనిష్ఠూరం కన్నా ఆది నిష్ఠూరం మేలు
ఈ సామెత ఒక కీలకమైన జీవిత పాఠాన్ని బోధిస్తుంది. ఏదైనా ఒక విషయం గురించి ముందే, ప్రారంభంలోనే స్పష్టంగా, కఠినంగా చెప్పడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలను ఇది నొక్కి చెబుతుంది. అది ఎంత చేదు నిజమైనా సరే, దాని వల్ల కలిగే ఇబ్బంది తక్కువ. అలా కాకుండా, మొదట్లో మర్యాదగా, ప్రేమగా మాట్లాడి, చివరికి కఠినంగా వ్యవహరించడం వల్ల ఎక్కువ బాధ, నష్టం కలుగుతాయి. ఉదాహరణకు, ఒక పనిని చేయలేనప్పుడు ముందే “నేను చేయలేను” అని స్పష్టంగా చెబితే, ఆ తర్వాత ఆ వ్యక్తి వేరే మార్గం చూసుకుంటాడు. అదే మొదట చేస్తానని చెప్పి, చివరి నిమిషంలో చేయలేకపోతే, దాని వల్ల ఎదుటివారికి తీరని నష్టం, ఆగ్రహం కలుగుతాయి. కాబట్టి, మొదట నుంచే నిజాయితీగా, స్పష్టంగా ఉండటం వల్ల అనవసరమైన అంచనాలు, తదనంతరం కలిగే నిరాశలను నివారించవచ్చు.
2. అంబలి తాగే వారికి మీసాలు యెగబట్టేవారు కొందరా
ఈ సామెత తరచుగా పేదరికం, కష్టాల్లో ఉన్నవారిని ఎగతాళి చేసేవారి గురించి చెబుతుంది. అంబలి అనేది సాధారణంగా పేదవారు, కష్టాల్లో ఉన్నవారు తాగే సాధారణ ఆహారం. అలాంటి వారిని చూసి మీసాలు పైకి తిప్పుకొని (ఎగతాళి చేస్తూ) నవ్వేవారు చాలా మంది ఉంటారని ఈ సామెత సూచిస్తుంది. ఇది సమాజంలో ఉన్నవారిని చూసి తక్కువగా అంచనా వేయడం, వారి కష్టాలను పట్టించుకోకుండా ఎగతాళి చేయడం అనే మానవ స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది. కష్టాల్లో ఉన్నవారికి దన్నుగా నిలబడకుండా, వారిని అవమానించే వారిని ఉద్దేశించి ఈ సామెతను వాడతారు.
3. అడిగేవాడికి చెప్పేవాడు లోకువ
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి ఏదైనా అడిగినప్పుడు, దాని గురించి వివరించే వ్యక్తిని తక్కువ అంచనా వేస్తారని చెబుతుంది. సహాయం కోరే వ్యక్తి, లేదా సమాచారం అడిగే వ్యక్తి, దానిని అందించే వారిని తేలికగా తీసుకుంటారు. “అడిగేవాడికి చెప్పేవాడు లోకువ” అంటే, అడిగినవాడికి సమాచారం ఇచ్చేవాడు, లేదా సహాయం చేసేవాడు చులకనగా కనిపిస్తాడు. దీని వల్ల అడిగినవాడు చెప్పిన విషయాన్ని అగౌరవపరచడం లేదా తక్కువ విలువ ఇవ్వడం జరుగుతుంది. ఇది సహాయం చేసేవారి పట్ల కృతజ్ఞత లేకపోవడం లేదా జ్ఞానాన్ని తేలికగా తీసుకోవడం గురించి చెబుతుంది.
4. అత్తలేని కోడలుత్తమురాలు కోడల్లేని అత్త గుణవంతురాలు
ఈ సామెత అత్తాకోడళ్ల సంబంధంలోని సంక్లిష్టతను, అపార్థాలను, ఆరోపణలను సరళంగా వివరిస్తుంది. అత్త లేకపోతే కోడలు మంచిదంటారు, అలాగే కోడలు లేకపోతే అత్త మంచిదంటారు. అంటే, విభేదాలు లేనప్పుడే ఇద్దరూ మంచివారవుతారు. ఈ సామెత ఎవరికి వారే గొప్పవారుగా భావించుకుంటూ, ఇతరులలో లోపాలను వెతకడాన్ని సూచిస్తుంది. ఇద్దరూ ఒకరికొకరు తోడుగా ఉన్నప్పుడు సమస్యలు తలెత్తుతాయి, కానీ ఎవరికి వారు విడిగా ఉన్నప్పుడు ఇద్దరూ గొప్పవారుగా కనిపిస్తారు. ఇది మానవ సంబంధాలలో సహనం, అవగాహన ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది.
5. అనువు గాని చోట అధికులమనరాదు
ఈ సామెత సందర్భోచితంగా ప్రవర్తించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తుంది. మనకు అనుకూలం కాని చోట, లేదా మన గొప్పతనాన్ని గుర్తించని చోట, మనం గొప్పవారమని చెప్పుకోకూడదు, లేదా గొప్పవారిలా ప్రవర్తించకూడదు. అలా చేస్తే అవమానం పాలు కావాల్సి వస్తుంది. మన స్థాయిని, సందర్భాన్ని గుర్తించి ప్రవర్తించాలని ఈ సామెత బోధిస్తుంది. అవగాహన లేని చోట లేదా మన గొప్పతనాన్ని మెచ్చుకోని చోట మన గురించి చెప్పుకోవడం వ్యర్థం.
6. అభ్యాసం కూసు విద్య
ఈ సామెత సాధన యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది. “అభ్యాసం కూసు విద్య” అంటే, నిరంతరం సాధన చేస్తేనే విద్య (లేదా ఏదైనా నైపుణ్యం) అబ్బుతుంది. కేవలం పుస్తకాల్లో చదివితేనో, విని తెలుసుకుంటేనో సరిపోదు. దాన్ని ఆచరణలో పెట్టి, పదే పదే సాధన చేయడం ద్వారానే అందులో నైపుణ్యం వస్తుంది. ఇది ఏ రంగంలోనైనా నిపుణులవ్వాలంటే నిరంతర కృషి, సాధన అవసరమని సూచిస్తుంది.
7. అమ్మబోతే అడివి కొనబోతే కొరివి
ఈ సామెత దేనినైనా అమ్మాలన్నా, కొనాలన్నా సరైన సమయం, అదృష్టం కలిసి రావాలని చెబుతుంది. ఒక వస్తువును అమ్మడానికి వెళితే అది అడివిలో పారేసినట్లుగా ఎవరూ కొనరు; అదే కొనాలనుకుంటే, అది కొరివి (మండుతున్న కట్టె) లాగా అందనిది, ప్రమాదకరమైనది అవుతుంది. అంటే, మనకు అనుకూలం కాని సమయంలో ఏ పనీ జరగదని, లేదా తీవ్రమైన నష్టాలను చవిచూడాల్సి వస్తుందని ఈ సామెత వివరిస్తుంది.
8. అయితే ఆదివారం కాకుంటే సోమవారం
ఈ సామెత ఏదైనా ఒక పనిని ఆలస్యం చేయకుండా, వీలైనంత త్వరగా చేయాలనే ఉద్దేశాన్ని తెలియజేస్తుంది. ఒక పనిని రేపో మాపో పూర్తి చేయాలనే తపనను ఇది సూచిస్తుంది. తొందరగా పూర్తి చేయాలనే సంకల్పాన్ని, లేదా ఒక పనిని ఏ కారణం చేతనైనా వాయిదా వేయకుండా వెంటనే ఆచరించాలనే భావాన్ని ఈ సామెత వ్యక్తపరుస్తుంది.
9. ఆలూ లేదు చూలు లేదు కొడుకు పేరు సోమలింగం
ఈ సామెత ఒక పని జరగకముందే, దాని ఫలితాల గురించి లేదా భవిష్యత్తు గురించి అతిగా ఊహించుకోవడాన్ని, పగటి కలలు కనడాన్ని సూచిస్తుంది. భార్య (ఆలు) లేదు, గర్భం (చూలు) లేదు, కానీ కొడుకు పేరు మాత్రం సోమలింగం అని ముందే పెట్టేసినట్లుగా. అంటే, వాస్తవికతకు దూరంగా, కేవలం ఊహాజనితమైన ప్రణాళికలు వేయడం లేదా అతిగా ఆశించడం. ఇది నిరాధారమైన అంచనాలు, ఊహాలోకంలో విహరించడం గురించి చెబుతుంది.
10. ఇంట్లో ఈగల మోత బయట పల్లకీల మోత
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి లేదా కుటుంబం యొక్క బాహ్య ఆడంబరం, అంతర్గత పేదరికం లేదా కష్టాలను వివరిస్తుంది. ఇంట్లో ఈగల మోత అంటే ఇంట్లో ఏమీ లేక నిశ్శబ్దంగా ఉండటం, బయట పల్లకీల మోత అంటే బయటి ప్రపంచంలో ఆడంబరంగా, గొప్పగా కనిపించడం. అంటే, బయటి ప్రపంచానికి గొప్పగా కనిపించినా, లోపల మాత్రం తీవ్రమైన సమస్యలు, పేదరికం ఉండటం. ఇది డొల్లతనాన్ని, ఆర్భాటాలను సూచిస్తుంది.
11. ఇల్లు కట్టి చూడు పెళ్ళి చేసి చూడు
ఈ సామెత జీవితంలో అత్యంత కష్టమైన, బాధ్యతతో కూడుకున్న రెండు పనులను తెలియజేస్తుంది. ఇల్లు కట్టడం అనేది చాలా ప్రణాళిక, శ్రమ, డబ్బుతో కూడుకున్న పని. అలాగే, పెళ్లి చేయడం కూడా అంతే ఖర్చు, బాధ్యతలు, ఒత్తిడితో కూడుకున్నది. ఈ సామెత ఈ రెండు పనులు ఎంత కష్టమో, వాటిని పూర్తి చేయడంలో ఎంత శ్రమ, ఆర్థిక భారం ఉంటాయో అనుభవపూర్వకంగా తెలుసుకోవాలని సూచిస్తుంది. ఈ రెండూ జీవితంలో ఒక ముఖ్యమైన అనుభవంగా చెబుతారు.
12. ఇంట గెలిచి రచ్చ గెలువు
ఈ సామెత ఏదైనా పెద్ద విజయం సాధించాలంటే, ముందుగా తమ సొంత పరిధిలో (ఇంట్లో) విజయం సాధించాలని చెబుతుంది. ఇంట్లో (కుటుంబంలో, వ్యక్తిగత జీవితంలో, లేదా సొంత స్థలంలో) గెలిచినప్పుడే, బయటి ప్రపంచంలో (సమాజంలో, బహిరంగ రంగంలో) విజయం సాధించగలం. ఇది వ్యక్తిగత క్రమశిక్షణ, బలం, స్థిరత్వం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది. ముందుగా తమను తాము సరిదిద్దుకొని, తమ వనరులను బలోపేతం చేసుకున్నప్పుడే బయటి సవాళ్లను ఎదుర్కోగలమని దీని అర్థం.
13. ఇల్లు పీకి పందిరేసినట్టు
ఈ సామెత ఒక చిన్న పని లేదా తాత్కాలిక అవసరం కోసం పెద్ద నష్టాన్ని లేదా విధ్వంసాన్ని కలిగించుకోవడాన్ని వివరిస్తుంది. సొంత ఇంటిని పీకి (విడగొట్టి) తాత్కాలికంగా ఒక పందిరి వేసినట్లుగా. అంటే, చిన్న ప్రయోజనం కోసం ఉన్నదంతా పాడు చేసుకోవడం లేదా భారీ నష్టాన్ని కొని తెచ్చుకోవడం. ఇది అనాలోచిత చర్యల వల్ల కలిగే తీవ్ర నష్టాలను సూచిస్తుంది.
14. ఎనుబోతు మీద వాన కురిసినట్టు
ఈ సామెత ఎవరికీ ఏమాత్రం ప్రభావం చూపని పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. దున్నపోతు (ఎనుబోతు) మీద ఎంత వర్షం కురిసినా, దానికి పెద్దగా పట్టనట్లుగా. అంటే, ఒక వ్యక్తికి లేదా ఒక పరిస్థితికి ఎంత చెప్పినా, ఎంత ప్రయత్నించినా ఎటువంటి మార్పూ రాకపోవడం. ఇది మొండివారిని, సలహాలను పట్టించుకోనివారిని ఉద్దేశించి వాడతారు.
15. చెవిటి వాని ముందు శంఖమూదినట్టు
ఈ సామెత ఎవరికైతే చెప్పినా ప్రయోజనం లేదో, వారికి చెప్పడం వ్యర్థం అని చెబుతుంది. చెవిటివాడి ముందు శంఖం ఊదినా, అతనికి వినిపించనట్లుగా. అంటే, వినిపించుకోని వారికి, అర్థం చేసుకోలేని వారికి, లేదా వినడానికి ఇష్టం లేని వారికి ఎంత చెప్పినా అది వృథా ప్రయాసే. ఇది ప్రయత్నం వ్యర్థం అని సూచిస్తుంది.
16. కందకు లేని దురద కత్తిపీటకెందుకు
ఈ సామెత అనవసరమైన విషయాలలో తలదూర్చడం లేదా ఇతరుల సమస్యలలో జోక్యం చేసుకోవడం గురించి చెబుతుంది. కంద దుంపకు (కొన్ని రకాల కంద దుంపలు దురద పెడతాయి) లేని దురద కత్తిపీట (కంద కోసే సాధనం) కు ఎందుకు వస్తుంది? అంటే, ఎవరికి సంబంధం లేని విషయాలలో అనవసరంగా తలదూర్చి సమస్యలు కొని తెచ్చుకోవడం. ఇది ఇతరుల సమస్యలలో జోక్యం చేసుకోకుండా ఉండాలని సూచిస్తుంది.
17. కత్తిపోటు తప్పినా కలంపోటు తప్పదు
ఈ సామెత మాటలు, రాతల శక్తిని, అవి శారీరక గాయాల కంటే ఎక్కువ నష్టాన్ని కలిగిస్తాయని చెబుతుంది. కత్తితో పొడిచిన గాయం నయమవుతుంది, కానీ కలం ద్వారా (మాటల ద్వారా, రాతల ద్వారా) కలిగే బాధ, అపకీర్తి అంత సులభంగా పోదు. అంటే, మాటలు, రాతలు వ్యక్తిపై దీర్ఘకాలిక ప్రభావం చూపుతాయి, వాటి వల్ల కలిగే నష్టం భౌతిక నష్టం కంటే తీవ్రమైనది. ఇది మాటల, రాతల ప్రాముఖ్యతను, వాటిని ఉపయోగించేటప్పుడు జాగ్రత్తగా ఉండాలని హెచ్చరిస్తుంది.
18. కుక్క కాటుకు చెప్పుదెబ్బ
ఈ సామెత ఒక దుష్టుడికి లేదా అమానవీయంగా ప్రవర్తించే వ్యక్తికి తగిన విధంగానే సమాధానం చెప్పాలని సూచిస్తుంది. కుక్క కరిచినప్పుడు దానికి చెప్పుతో కొట్టినట్లుగా. అంటే, మోసపూరితంగా, దుష్టంగా ప్రవర్తించే వారికి అదే పద్ధతిలో బుద్ధి చెప్పడం. ఇది ప్రతీకారం లేదా తగిన విధంగా స్పందించడం గురించి చెబుతుంది.
19. కోటి విద్యలూ కూటి కొరకే
ఈ సామెత మానవుడు ఏ పని చేసినా, ఎన్ని విద్యలు నేర్చుకున్నా, చివరకు పొట్ట పోసుకోవడానికే అని సూచిస్తుంది. జీవితంలో ఎంతటి జ్ఞానాన్ని సంపాదించినా, ఎన్ని నైపుణ్యాలు నేర్చుకున్నా, అంతిమంగా జీవనోపాధి కోసమేనని దీని అర్థం. అన్ని ప్రయత్నాలు, కష్టాలు ప్రాథమిక అవసరాలను తీర్చుకోవడానికేనని ఈ సామెత గుర్తు చేస్తుంది.
20. నీరు పల్లమెరుగు నిజము దేవుడెరుగు
ఈ సామెత నీరు ఎప్పుడూ పల్లం వైపు ప్రవహిస్తుందని, అలాగే నిజం ఎవరికి తెలుసంటే దేవుడికే తెలుసు అని చెబుతుంది. నీరు సహజంగా కిందికి ప్రవహించినట్లుగా, నిజమైన సత్యం ఎవరికీ తెలియదని, అది కేవలం దైవానికి మాత్రమే తెలుసని ఈ సామెత సూచిస్తుంది. మానవులు ఒక విషయం యొక్క పూర్తి సత్యాన్ని తెలుసుకోలేరని, దైవం మాత్రమే సర్వజ్ఞుడని ఇది నమ్మకాన్ని వ్యక్తం చేస్తుంది.
21. పిచ్చుకపై బ్రహ్మాస్త్రం
ఈ సామెత చిన్న విషయంపై అనవసరంగా పెద్ద శక్తిని, లేదా అధికమైన ప్రయత్నాన్ని ఉపయోగించడాన్ని సూచిస్తుంది. ఒక చిన్న పిచ్చుకను చంపడానికి బ్రహ్మాస్త్రం (గొప్ప ఆయుధం) ఉపయోగించినట్లుగా. అంటే, చిన్న సమస్యకు భారీ పరిష్కారం వెతకడం, లేదా అతిగా స్పందించడం. ఇది వనరుల దుర్వినియోగాన్ని, అసమానమైన ప్రయత్నాన్ని సూచిస్తుంది.
22. పిట్ట కొంచెం కూత ఘనం
ఈ సామెత చిన్న వయసులోనే లేదా చిన్న రూపంలోనే గొప్ప సామర్థ్యాన్ని, తెలివిని లేదా గొప్పతనాన్ని కలిగి ఉండటాన్ని సూచిస్తుంది. పిట్ట చిన్నదైనా, దాని కూత చాలా పెద్దది, స్పష్టంగా ఉంటుంది. అలాగే, కొందరు వ్యక్తులు చిన్నవారు లేదా తక్కువ స్థాయిలో ఉన్నప్పటికీ, వారి ఆలోచనలు, మాటలు లేదా పనులు గొప్పవిగా ఉంటాయని ఇది చెబుతుంది. ఇది సామర్థ్యం రూపాన్ని బట్టి ఉండదని తెలియజేస్తుంది.
23. రొట్టె విరిగి నేతిలో పడ్డట్టు
ఈ సామెత అనుకోకుండా ఒక మంచి విషయం జరగడం లేదా అదృష్టం కలిసి రావడం గురించి చెబుతుంది. రొట్టె విరిగి నేతిలో పడటం అంటే, ఆహారం మరింత రుచిగా మారడం, లేదా అదృష్టవశాత్తు ఒక అనుకూలమైన సంఘటన జరగడం. ఇది శుభ సూచకం, లేదా ఒక ఊహించని లాభం గురించి చెప్పడానికి ఉపయోగిస్తారు.
24. వాన రాకడ ప్రాణపోకడ ఎవరి కెరుక
ఈ సామెత జీవితంలోని అనిశ్చితిని, ముఖ్యంగా భవిష్యత్తు గురించి ఎవరికీ తెలియదని నొక్కి చెబుతుంది. వర్షం ఎప్పుడు వస్తుందో, ఎవరి ప్రాణం ఎప్పుడు పోతుందో ఎవరికీ తెలియదు. ఈ రెండు విషయాలూ మానవ నియంత్రణకు అతీతమైనవి, ఊహించనివి. ఎంతటి జ్ఞానులైనా, ధనవంతులైనా, బలవంతులైనా సరే, ఈ విషయాలను ముందుగా తెలుసుకోలేరు, నిరోధించలేరు. ఇది జీవితం యొక్క అనిశ్చితిని, భవిష్యత్తు గురించి అతిగా అంచనా వేయరాదని, ప్రణాళికలు వేసినా వాటిని దైవ నిర్ణయానికి వదిలేయాలని సూచిస్తుంది. మనిషి తన పరిమితులను తెలుసుకొని వినయంగా ఉండాలని ఈ సామెత బోధిస్తుంది.
25. కళ్యాణమొచ్చినా కక్కొచ్చినా ఆగదు
ఈ సామెత కొన్ని విషయాలు నియంత్రించలేనివి, అవి తమ సమయానికి జరుగుతాయని చెబుతుంది. పెళ్లి (కళ్యాణం) ఒక శుభకార్యం, అది దాని సమయానికి ఆగకుండా జరుగుతుంది. అలాగే, వాంతులు (కక్కు) వచ్చినప్పుడు కూడా వాటిని ఆపలేము. ఈ సామెత జీవితంలో కొన్ని అనివార్యమైన సంఘటనలు, వాటిని ఆపలేమని సూచిస్తుంది. అవి మంచివైనా, చెడువైనా వాటి సమయానికి జరుగుతాయని ఇది తెలియజేస్తుంది.
26. మింగమెతుకులేదు మీసాలకు సంపంగి నూనె
ఈ సామెత ఆర్థిక స్థితి సరిగా లేకపోయినా, ఆడంబరాలకు పోవడం గురించి చెబుతుంది. తినడానికి తిండి (మెతుకు) లేకపోయినా, మీసాలకు సుగంధ తైలం (సంపంగి నూనె) పూసుకోవడం. అంటే, ప్రాథమిక అవసరాలు తీర్చుకోవడానికి కూడా స్తోమత లేకపోయినా, అనవసరమైన ఆర్భాటాలు, ఖరీదైన అలవాట్లు కలిగి ఉండటం. ఇది డొల్లతనాన్ని, ఆర్భాటాలను, ఆర్థిక అనాలోచితాన్ని సూచిస్తుంది.
27. ఆడబోయిన తీర్థము యెదురైనట్లు
ఈ సామెత మనం ఏదైతే కోరుకుంటున్నామో, లేదా ఒక పని కోసం ఎక్కడికి వెళ్లాలనుకుంటున్నామో, అది అనుకోకుండా మన దరికే రావడాన్ని సూచిస్తుంది. తీర్థయాత్రకు వెళ్లాలనుకున్నప్పుడు, ఆ తీర్థమే తమ ఎదురుగా వచ్చినట్లుగా. అంటే, మన కోరికలు, లక్ష్యాలు సులభంగా, అనుకోకుండా నెరవేరడం. ఇది అదృష్టం కలిసి రావడం లేదా అనుకూలమైన పరిస్థితి ఏర్పడటాన్ని సూచిస్తుంది.
28. ఆడలేక మద్దెల వోడు అన్నట్లు
ఈ సామెత తమ అపజయానికి, చేతకానితనానికి ఇతరులను లేదా పరిస్థితులను నిందించడాన్ని సూచిస్తుంది. ఒకరు సరిగా ఆడలేక, మద్దెల (వాయిద్యం) సరిగా లేదని వంక పెట్టినట్లుగా. అంటే, తమ లోపాలను, అసమర్థతను కప్పిపుచ్చుకోవడానికి ఇతరులపై లేదా పరికరాలపై నింద మోపడం. ఇది బాధ్యతారాహిత్యాన్ని, సాకులను వెతకడాన్ని తెలియజేస్తుంది.
29. ఆది లొనే హంస పాదు
ఈ సామెత ఏదైనా ఒక పని ప్రారంభంలోనే దాని స్వభావం లేదా భవిష్యత్తు ఎలా ఉంటుందో తెలిసిపోతుందని చెబుతుంది. “ఆదిలోనే హంసపాదు” అంటే, మొదట్లోనే ఏదైనా ఒక పని యొక్క బలం, గొప్పతనం లేదా లోపం బయటపడటం. ఒక గొప్ప పని లేదా వ్యక్తిత్వం ప్రారంభంలోనే తన ప్రత్యేకతను చూపుతుంది. ఇది ఒక పని ప్రారంభ దశలోనే దాని భవిష్యత్తును అంచనా వేయవచ్చని సూచిస్తుంది.
30. ఏమీ లేని యెడారిలో ఆముదము చెట్టే మహా వృక్షము
ఈ సామెత వనరులు తక్కువగా ఉన్నప్పుడు, చిన్నది కూడా గొప్పదిగా కనిపిస్తుందని చెబుతుంది. ఏమీ లేని ఎడారిలో, ఆముదపు చెట్టు (చిన్నది) కూడా ఒక మహా వృక్షం (పెద్ద చెట్టు) లాగా కనిపిస్తుంది. అంటే, సరైన పోలికలు లేనప్పుడు లేదా వనరులు లేనప్పుడు, సాధారణమైనది కూడా గొప్పగా కనిపించడం. ఇది సాపేక్షతను, పరిస్థితులను బట్టి విలువలు ఎలా మారతాయో సూచిస్తుంది.
31. ఆకలి రుచి యెరుగదు నిద్ర సుఖమెరుగదు
ఈ సామెత ఆకలి, నిద్ర అనేవి మనిషి ప్రాథమిక అవసరాలని, వాటికి ఎలాంటి విలాసాలు, రుచులు అవసరం లేదని చెబుతుంది. ఆకలి వేసినప్పుడు ఏ ఆహారమైనా రుచిగా అనిపిస్తుంది, నిద్ర వచ్చినప్పుడు ఏ చోటైనా సుఖంగా నిద్ర పడుతుంది. అంటే, ప్రాథమిక అవసరాలు తీరేటప్పుడు, విలాసాల గురించి ఆలోచించనవసరం లేదని, వాటికి ప్రత్యేకతలు అవసరం లేదని ఈ సామెత సూచిస్తుంది.
32. ఆకాశానికి హద్దే లేదు
ఈ సామెత పరిమితులు లేని స్థితిని, లేదా విస్తారమైన అవకాశాలను సూచిస్తుంది. ఆకాశానికి ఎలాంటి హద్దులు లేవు, అది అనంతం. అలాగే, కొన్ని విషయాలకు ఎలాంటి పరిమితులు ఉండవు, లేదా అవకాశాలు అపారంగా ఉంటాయి. ఇది స్వేచ్ఛను, అంతులేని అవకాశాలను తెలియజేస్తుంది.
33. ఆలస్యం అమృతం విషం
ఈ సామెత ఆలస్యం యొక్క ద్వంద్వ స్వభావాన్ని వివరిస్తుంది. కొన్నిసార్లు ఆలస్యం మంచిది (అమృతం), అంటే ఆలోచించి పనులు చేస్తే మంచి జరుగుతుంది. కానీ కొన్నిసార్లు ఆలస్యం చెడు (విషం), అంటే సమయం మించిపోతే నష్టాలు కలుగుతాయి. సందర్భాన్ని బట్టి ఆలస్యం మంచిదైనా, చెడుదైనా కావచ్చని ఈ సామెత సూచిస్తుంది. సరైన సమయంలో సరైన నిర్ణయం తీసుకోవడం ప్రాముఖ్యతను ఇది నొక్కి చెబుతుంది.
34. ఆరే దీపానికి వెలుగు యెక్కువ
ఈ సామెత ఏదైనా అంతమయ్యే ముందు లేదా ఒక వ్యక్తి అంతిమ దశకు చేరుకున్నప్పుడు, వారి శక్తి లేదా ప్రభావం పెరగవచ్చని చెబుతుంది. దీపం ఆరిపోయే ముందు ఒక్కసారిగా ఎక్కువ వెలుగునిచ్చినట్లుగా. అంటే, ఒక పరిస్థితి ముగిసే ముందు, లేదా ఒక వ్యక్తి జీవితం అంతమయ్యే ముందు, వారి సామర్థ్యం లేదా ప్రభావం అత్యధిక స్థాయికి చేరుకోవడం. ఇది చివరి మెరుపును సూచిస్తుంది.
35. ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యము
ఈ సామెత ఆరోగ్యం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది. అన్ని సంపదల కంటే ఆరోగ్యం గొప్పదని దీని అర్థం. ఆరోగ్యంగా ఉన్నప్పుడే ఏదైనా చేయగలం, జీవితాన్ని ఆస్వాదించగలం. సంపద ఉన్నా ఆరోగ్యం లేకపోతే అది వ్యర్థం. కాబట్టి, ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడం అత్యంత ముఖ్యమని ఈ సామెత బోధిస్తుంది.
36. ఆవులింతకు అన్న ఉన్నాడు కాని తుమ్ముకు తమ్ముడు లేడంట
ఈ సామెత కొన్ని పనులకు సహాయం చేసేవారు ఉంటారు, కానీ కొన్నిటికి ఉండరని చెబుతుంది. ఆవులించినప్పుడు ఇతరులు అనుకరించడానికి సిద్ధంగా ఉంటారు, కానీ తుమ్మినప్పుడు ఎవరూ అనుకరించలేరు. అంటే, కొన్ని సహజమైన లేదా వ్యక్తిగతమైన విషయాలలో ఇతరులు సహాయం చేయలేరు. ఇది కొన్ని పనులు వ్యక్తిగతమైనవి, వాటికి ఇతరుల సహాయం అవసరం లేదని సూచిస్తుంది.
37. ఆవు చేనులో మేస్తే దూడ గట్టున మేస్తుందా?
ఈ సామెత పెద్దల ప్రవర్తన పిల్లలపై లేదా కిందివారిపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుందో వివరిస్తుంది. ఆవు చేనులో మేస్తే (దొంగిలించి తింటే), దూడ గట్టున (పొలం వెలుపల) ఉండదు. అంటే, పెద్దలు తప్పు చేస్తే, చిన్నవారు కూడా అదే తప్పు చేయడమే కాకుండా, వారిని అదుపు చేయడం కష్టం అవుతుంది. ఇది చెడు ఉదాహరణల ప్రభావాలను, నాయకుల బాధ్యతను సూచిస్తుంది.
38. అబద్ధము ఆడినా అతికినట్లు ఉండాలి
ఈ సామెత అబద్ధం చెప్పేటప్పుడు అది నిజంలా అనిపించేలా, విశ్వసనీయంగా ఉండేలా చెప్పాలని సూచిస్తుంది. అబద్ధం చెప్పినా, అది నిజంగా జరిగినట్లుగా, సహజంగా ఉండేలా చెప్పాలి. లేకపోతే అది తెలిసిపోతుంది. ఇది మోసం చేసేటప్పుడు కూడా నమ్మశక్యం కాని విధంగా ఉండాలని, లేకపోతే అది అపహాస్యం పాలవుతుందని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది.
39. అడగందే అమ్మైనా అన్నము పెట్టదు
ఈ సామెత అవసరం ఉన్నప్పుడు అడగడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను చెబుతుంది. తల్లిదండ్రులు కూడా అడగందే అన్నం పెట్టరు. అంటే, ఎవరికైనా సహాయం కావాలంటే, వారు అడగాలి, అప్పుడే అది లభిస్తుంది. ఇతరులు తమకు సహాయం కావాలని ఎదురుచూస్తూ కూర్చోవడం కంటే, ధైర్యంగా అడగాలని ఇది ప్రోత్సహిస్తుంది.
40. అడ్డాల నాడు బిడ్డలు కాని గడ్డాల నాడు కాదు
ఈ సామెత పిల్లలను పెంచే సరైన సమయం గురించి చెబుతుంది. పిల్లలు చిన్నతనంలో (అడ్డాల నాడు) పెంచాలి, పెద్దయ్యాక (గడ్డాల నాడు) కాదు. అంటే, చిన్న వయసులోనే పిల్లలకు సరైన సంస్కారం, క్రమశిక్షణ నేర్పాలి, పెద్దయ్యాక అది చాలా కష్టం అవుతుంది. ఇది బాల్యంలో సంరక్షణ, శిక్షణ యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
41. ఏ ఎండకు ఆ గొడుగు
ఈ సామెత పరిస్థితులకు అనుగుణంగా మారడాన్ని, లేదా సమయస్ఫూర్తితో ప్రవర్తించడాన్ని సూచిస్తుంది. ఎండ ఎంత ఉంటే, ఆ ఎండకు తగినట్లుగా గొడుగు పట్టుకోవాలి. అంటే, పరిస్థితులను బట్టి తమ ప్రవర్తనను, పద్ధతులను మార్చుకోవడం. ఇది ఆచరణాత్మకతను, అనుగుణ్యతను తెలియజేస్తుంది.
42. అగ్నికి వాయువు తోడైనట్లు
ఈ సామెత ఒక చెడు పరిస్థితిని మరింత తీవ్రతరం చేయడం గురించి చెబుతుంది. అగ్నికి గాలి తోడైతే, అది మరింత వేగంగా, తీవ్రంగా మండుతుంది. అంటే, ఒక సమస్యను లేదా కోపాన్ని మరింత పెంచడం. ఇది పరిస్థితిని మరింత దిగజార్చడాన్ని సూచిస్తుంది.
43. ఐశ్వర్యమొస్తే అర్ధరాత్రి గొడుగు పట్టమంటాడు
ఈ సామెత హఠాత్తుగా సంపద లేదా అధికారం వచ్చినప్పుడు కొందరు ఎలా ప్రవర్తిస్తారో చెబుతుంది. ధనం లేదా అధికారం వచ్చినప్పుడు, అర్ధరాత్రి కూడా గొడుగు పట్టమని చెప్పినట్లుగా, అహంకారంతో, అనాలోచితంగా ప్రవర్తించడం. ఇది నడమంత్రపు సిరి వల్ల కలిగే అహంకారం, అసంబద్ధ చర్యలను సూచిస్తుంది.
44. అందని మామిడిపండ్లకు అర్రులు చాచుట
ఈ సామెత అందుబాటులో లేని వాటి కోసం అనవసరంగా ఆశపడటం లేదా కష్టపడటం గురించి చెబుతుంది. అందనంత ఎత్తులో ఉన్న మామిడిపండ్ల కోసం మెడలు సాగదీయడం. అంటే, తమకు దక్కని, లేదా అందుబాటులో లేని విషయాల కోసం ఆశపడటం, అనవసరంగా శ్రమించడం. ఇది నిరాశకు దారితీసే ఆశలను సూచిస్తుంది.
45. అందితే జుట్టు అందక పోతే కాళ్ళు
ఈ సామెత అవకాశాన్ని బట్టి వ్యక్తులు ఎలా తమ ప్రవర్తనను మార్చుకుంటారో చెబుతుంది. ఒక వ్యక్తిని నియంత్రించగలిగితే వారి జుట్టు పట్టుకుంటారు; నియంత్రించలేకపోతే వారి కాళ్లను పట్టుకుంటారు (వినయంగా ప్రవర్తిస్తారు). అంటే, అధికారం ఉన్నప్పుడు ఒకలా, అధికారం లేనప్పుడు మరొకలా ప్రవర్తించడం. ఇది స్వార్థాన్ని, అవకాశవాదాన్ని సూచిస్తుంది.
46. అంగట్లో అన్నీ ఉన్నా, అల్లుడి నోట్లో శని ఉన్నట్లు
ఈ సామెత అన్ని సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నా, ఒక వ్యక్తికి దురదృష్టం లేదా ప్రతికూలత వల్ల వాటిని ఆస్వాదించలేకపోవడాన్ని చెబుతుంది. అంగడిలో (దుకాణంలో) అన్నీ అందుబాటులో ఉన్నా, అల్లుడి నోట్లో శని (దురదృష్టం) ఉన్నట్లుగా. అంటే, అన్ని వనరులు, అవకాశాలు ఉన్నప్పటికీ, దురదృష్టం లేదా ఏదో ఒక లోపం వల్ల వాటిని అనుభవించలేకపోవడం. ఇది విధి వైచిత్రిని సూచిస్తుంది.
47. అన్నపు చొరవే గాని అక్షరపు చొరవ లేదు
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తికి తినడం పట్ల ఉన్న ఆసక్తి, కానీ జ్ఞానాన్ని సంపాదించడంలో లేకపోవడం గురించి చెబుతుంది. అన్నం తినడంలో ఆసక్తి ఉంది కానీ చదువుకోవడం (అక్షర జ్ఞానం) పట్ల ఆసక్తి లేదు. అంటే, శారీరక సుఖాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం, కానీ జ్ఞానానికి లేదా తెలివితేటలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడం. ఇది అజ్ఞానాన్ని, భోగలాలసత్వాన్ని సూచిస్తుంది.
48. అప్పు చేసి పప్పు కూడు
ఈ సామెత తమ స్తోమతకు మించి ఖర్చు పెట్టడం, ముఖ్యంగా అప్పులు చేసి విందులు చేసుకోవడం గురించి చెబుతుంది. అప్పులు చేసి పప్పు కూడు (విందు భోజనం) తినడం. అంటే, తమ ఆర్థిక పరిస్థితి సరిగా లేకపోయినా, అప్పులు చేసి విలాసంగా జీవించడం. ఇది ఆర్థిక అనాలోచితాన్ని, దుబారాను సూచిస్తుంది.
49. అయ్య వారు వచ్చే వరకు అమావాస్య ఆగుతుందా
ఈ సామెత కాలం ఎవరి కోసం ఆగదని, సమయం తన దారిన తాను సాగుతుందని చెబుతుంది. పూజారి (అయ్య వారు) వచ్చే వరకు అమావాస్య (తిథి) ఆగదు. అంటే, సమయం లేదా ప్రకృతి నియమాలు ఎవరి కోసం ఆగవు. ఇది సమయానికి పనులు చేయాలని, అవకాశాలను వృథా చేసుకోకూడదని సూచిస్తుంది.
50. అయ్యవారిని చెయ్యబొతే కోతి బొమ్మ అయినట్లు
ఈ సామెత ఒక పనిని మంచి ఉద్దేశంతో ప్రారంభించినా, అది అనుకోకుండా చెడుగా లేదా అసంబద్ధంగా మారడాన్ని చెబుతుంది. ఒక దేవుడి విగ్రహాన్ని (అయ్యవారిని) చేయబోయి, కోతి బొమ్మ అయినట్లుగా. అంటే, ఏదైనా మంచి పని చేయాలని ప్రయత్నిస్తే, అది పూర్తిగా తప్పుగా, అసంబద్ధంగా తయారవడం. ఇది ప్రయత్న లోపాన్ని, లేదా దురదృష్టాన్ని సూచిస్తుంది.
51. బతికుంటే బలుసాకు తినవచ్చు
ఈ సామెత జీవితం యొక్క ప్రాముఖ్యతను, బ్రతికి ఉంటే ఏదైనా సాధించవచ్చని చెబుతుంది. బ్రతికి ఉంటే కనీసం బలుసాకు (చాలా సామాన్యమైన ఆకుకూర) అయినా తినవచ్చు. అంటే, ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా, జీవితాన్ని కోల్పోకూడదు, బ్రతికి ఉంటే ఏదో ఒక మార్గం దొరుకుతుంది, లేదా పరిస్థితి మెరుగుపడుతుంది. ఇది ఆశ, సానుకూల దృక్పథం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
52. భక్తి లేని పూజ పత్రి చేటు
ఈ సామెత భక్తి లేని పూజ నిష్ప్రయోజనమని చెబుతుంది. భక్తి లేకుండా చేసే పూజ కేవలం ఆకులు (పత్రి) వృథా చేయడమే. అంటే, ఏ పని చేసినా చిత్తశుద్ధి, నిజమైన ఉద్దేశం లేకపోతే అది వ్యర్థమని. ఇది ఆచారాల కన్నా భావనల ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
53. బూడిదలో పోసిన పన్నీరు
ఈ సామెత విలువైన వస్తువులను లేదా ప్రయత్నాలను పనికిరాని వాటి కోసం వృథా చేయడాన్ని సూచిస్తుంది. బూడిదలో పన్నీరు (సుగంధ ద్రవం) పోసినట్లుగా. అంటే, విలువైన దానిని పనికిరాని వాటిపై ఖర్చు చేయడం, లేదా మంచి ప్రయత్నాలను నిష్ప్రయోజనకరమైన వాటి కోసం ఉపయోగించడం. ఇది వనరుల దుర్వినియోగాన్ని సూచిస్తుంది.
54. చాదస్తపు మొగుడు చెబితే వినడు, గిల్లితే యేడుస్తాడు
ఈ సామెత మొండి పట్టుదల గల వ్యక్తి యొక్క విరుద్ధ స్వభావాన్ని వివరిస్తుంది. చెప్పిన మాట వినడు, కానీ గిల్లితే (చిన్న బాధ కలిగించినా) ఏడుస్తాడు. అంటే, హేతుబద్ధమైన సలహాలను వినని, కానీ చిన్న విషయాలకే ప్రతిస్పందించే లేదా బాధపడే వ్యక్తి. ఇది మొండితనాన్ని, సున్నితత్వాన్ని ఒకేసారి కలిగి ఉన్న వ్యక్తిని సూచిస్తుంది.
55. చాప కింద నీరులా
ఈ సామెత నిశ్శబ్దంగా, నెమ్మదిగా, అదృశ్యంగా జరిగే మార్పు లేదా ప్రభావం గురించి చెబుతుంది. చాప కింద నీరు ప్రవహించినట్లుగా, పైకి కనిపించకుండానే లోపల జరుగుతున్న పరిణామాలు. అంటే, ఒక విషయం ఎవరికీ తెలియకుండా, నెమ్మదిగా విస్తరించడం లేదా ప్రభావం చూపడం. ఇది రహస్యమైన, లేదా గుర్తించలేని మార్పులను సూచిస్తుంది.
56. చచ్చినవాని కండ్లు చారెడు
ఈ సామెత మరణించిన తర్వాత, లేదా ఒక వ్యక్తిని కోల్పోయిన తర్వాత వారి విలువను గుర్తించడం గురించి చెబుతుంది. చనిపోయినవారి కళ్ళు పెద్దవిగా (చారెడు) ఉన్నట్లుగా. అంటే, ఒక వ్యక్తి బ్రతికి ఉన్నప్పుడు వారి విలువ తెలియదు, కానీ వారు పోయిన తర్వాత వారి ప్రాముఖ్యత తెలుస్తుంది. ఇది కోల్పోయిన తర్వాత విలువను గ్రహించడాన్ని సూచిస్తుంది.
57. చదివేస్తే ఉన్నమతి పోయినట్లు
ఈ సామెత కొన్నిసార్లు చదువు వల్ల సహజ జ్ఞానం లేదా ఆచరణాత్మక ఆలోచన కోల్పోవడం గురించి చెబుతుంది. ఎక్కువ చదివితే ఉన్న జ్ఞానం కూడా పోయినట్లుగా. అంటే, పుస్తక జ్ఞానం పెరిగినా, ఆచరణాత్మక జ్ఞానం లేదా సాధారణ జ్ఞానం కోల్పోవడం. ఇది కేవలం సిద్ధాంత జ్ఞానం ఆచరణకు పనికిరాదని సూచిస్తుంది.
58. విద్య లేని వాడు వింత పశువు
ఈ సామెత విద్య లేకపోవడం వల్ల కలిగే నష్టాన్ని, అజ్ఞానాన్ని వివరిస్తుంది. విద్య లేనివాడు వింత పశువు లాంటివాడు. అంటే, జ్ఞానం లేని వ్యక్తి సమాజంలో సరిగా జీవించలేడు, అనాగరికంగా ప్రవర్తిస్తాడు. ఇది విద్య యొక్క ప్రాముఖ్యతను, అది మనిషిని పూర్తి మనిషిగా చేస్తుందని నొక్కి చెబుతుంది.
59. చేతకానమ్మకే చేష్టలు ఎక్కువ
ఈ సామెత అసమర్థులకు, పని చేయలేని వారికి సాకులు చెప్పడం, లేదా అనవసరమైన పనులు చేయడం ఎక్కువగా ఉంటుందని చెబుతుంది. పని చేయలేని వారికి, లేదా చేతకాని వారికి అనవసరమైన హడావుడి, సాకులు ఎక్కువగా ఉంటాయి. అంటే, పనిలో లోపాలు ఉన్నప్పుడు, వాటిని కప్పిపుచ్చుకోవడానికి ఎక్కువ సాకులు చెప్పడం. ఇది అసమర్థతను, అబద్ధాలను సూచిస్తుంది.
60. చేతులు కాలినాక ఆకులు పట్టుకున్నట్లు
ఈ సామెత ఒక ప్రమాదం జరిగిన తర్వాత, నష్టం వాటిల్లిన తర్వాత జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం గురించి చెబుతుంది. చేతులు కాలిపోయిన తర్వాత ఆకులు పట్టుకున్నట్లుగా. అంటే, ఒక నష్టం జరిగిన తర్వాత, దానిని నివారించడానికి ప్రయత్నించడం నిష్ప్రయోజనం. ఇది ముందుచూపు లేకపోవడం, ఆలస్యంగా స్పందించడం గురించి హెచ్చరిస్తుంది.
61. చక్కనమ్మ చిక్కినా అందమే
ఈ సామెత అందమైన వారు ఎలా ఉన్నా అందంగానే ఉంటారని చెబుతుంది. అందమైన అమ్మాయి సన్నబడ్డా (చిక్కినా) అందంగానే ఉంటుంది. అంటే, సహజమైన అందం ఉన్నవారికి చిన్న లోపాలు పెద్దగా కనిపించవు, వారి అందం చెక్కుచెదరదు. ఇది అందం యొక్క సహజత్వాన్ని సూచిస్తుంది.
62. చెడపకురా చెడేవు
ఈ సామెత ఇతరులకు హాని తలపెడితే, చివరకు తమకే చెడు జరుగుతుందని హెచ్చరిస్తుంది. ఎవరైనా ఇతరులకు హాని చేస్తే, చివరకు ఆ హాని వారికే తిరిగి వస్తుంది. ఇది కర్మ సూత్రాన్ని, ఇతరులకు చెడు చేయకుండా ఉండాలని బోధిస్తుంది.
63. చీకటి కొన్నాళ్ళు వెలుగు కొన్నాళ్ళు
ఈ సామెత జీవితంలోని సుఖదుఃఖాలు, కష్టసుఖాలు శాశ్వతం కావని, అవి చక్రంలా వస్తూ పోతూ ఉంటాయని చెబుతుంది. జీవితంలో చీకటి (కష్టాలు) కొన్ని రోజులు ఉంటాయి, వెలుగు (సుఖాలు) కొన్ని రోజులు ఉంటాయి. అంటే, కష్టాలు శాశ్వతం కావు, మంచి రోజులు వస్తాయి, అలాగే సుఖాలు కూడా శాశ్వతం కావు. ఇది జీవితం యొక్క సహజ స్వభావాన్ని, మార్పును సూచిస్తుంది.
64. చెరువుకి నీటి ఆశ నీటికి చెరువు ఆశ
ఈ సామెత రెండు విషయాలు లేదా వ్యక్తులు ఒకరిపై ఒకరు ఆధారపడి ఉండటాన్ని, పరస్పర అవసరాన్ని సూచిస్తుంది. చెరువుకు నీరు కావాలి, నీటికి చెరువు ఆధారం. అంటే, పరస్పర సహకారం, ఆధారపడటం వల్లనే పనులు జరుగుతాయి. ఇది సహజీవనాన్ని, ఒకరికొకరు అవసరాన్ని తెలియజేస్తుంది.
65. చింత చచ్చినా పులుపు చావ లేదు
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి యొక్క పాత స్వభావం, అలవాట్లు లేదా దుర్గుణాలు మారవని చెబుతుంది. చింతపండు చెట్టు చనిపోయినా, దాని పులుపు పోదు. అంటే, ఒక వ్యక్తి పైకి మారినట్లు కనిపించినా, వారి అసలు స్వభావం లేదా చెడు అలవాట్లు మారవు.
66. చింతకాయలు అమ్మేదానికి సిరిమానం వస్తే, ఆ వంకర టింకరవి యేమి కాయలని అడిగిందట
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి తమ స్థితిని మర్చిపోయి, అహంకారంతో ప్రవర్తించడం గురించి చెబుతుంది. చింతకాయలు అమ్ముకునే ఒక సాధారణ వ్యక్తికి సంపద (సిరిమానం) వచ్చినప్పుడు, ఆమె తన పాత వృత్తిని, తన వద్ద ఉన్న చింతకాయలను వంకర టింకరవి అని తక్కువ చేసి మాట్లాడిందట. అంటే, హఠాత్తుగా సంపద వచ్చినప్పుడు గతం మర్చిపోయి, అహంకారంగా ప్రవర్తించడం. ఇది నడమంత్రపు సిరి, గర్వాన్ని సూచిస్తుంది.
67. చిలికి చిలికి గాలివాన అయినట్లు
ఈ సామెత ఒక చిన్న సమస్య లేదా చిన్న సంఘటన క్రమంగా పెద్దదిగా మారి, నియంత్రించలేని పరిస్థితికి దారితీయడం గురించి చెబుతుంది. చిన్న చినుకులు పడి క్రమంగా గాలివానగా మారినట్లుగా. అంటే, ప్రారంభంలో చిన్నదిగా కనిపించిన సమస్య లేదా వివాదం, నెమ్మదిగా పెరిగి పెద్ద నష్టాన్ని కలిగించడం. ఇది చిన్న విషయాలను నిర్లక్ష్యం చేయవద్దని హెచ్చరిస్తుంది.
68. డబ్బుకు లోకం దాసోహం
ఈ సామెత డబ్బుకు ఉన్న శక్తిని, దాని ప్రభావాలను చెబుతుంది. డబ్బు ఉంటే లోకంలో అందరూ లొంగి ఉంటారని దీని అర్థం. డబ్బు అన్ని పనులను చేయిస్తుంది, అందరినీ ప్రభావితం చేస్తుంది. ఇది ధన ప్రభావం, మానవ స్వభావంలోని ధనాపేక్షను సూచిస్తుంది.
69. దేవుడు వరం ఇచ్చినా పూజారి వరం ఇవ్వడు
ఈ సామెత అధికారం ఉన్నా, మధ్యవర్తులు లేదా కింది స్థాయి అధికారులు అడ్డుకోవడం గురించి చెబుతుంది. దేవుడు వరం ఇవ్వడానికి సిద్ధంగా ఉన్నా, పూజారి (మధ్యవర్తి) దానిని అడ్డుకోవడం. అంటే, ప్రధాన వ్యక్తి లేదా అధికార సంస్థ సహాయం చేయడానికి సిద్ధంగా ఉన్నా, మధ్యవర్తులు లేదా కింది స్థాయి వారు అడ్డంకులు సృష్టించడం. ఇది వ్యవస్థలోని అవినీతిని, అడ్డంకులను సూచిస్తుంది.
70. దరిద్రుడి పెళ్ళికి వడగళ్ళ వాన
ఈ సామెత దురదృష్టవంతుడికి ఎప్పుడూ కష్టాలు వెంటాడతాయని చెబుతుంది. దరిద్రుడి పెళ్లికి (సాధారణంగా శుభకార్యం) వడగళ్ళ వాన (దురదృష్టకరమైన సంఘటన) పడినట్లుగా. అంటే, దురదృష్టవంతుడికి ఏ పని చేపట్టినా, అందులో ఏదో ఒక ఆటంకం లేదా నష్టం ఎదురవుతుంది. ఇది దురదృష్టాన్ని, విధి వైచిత్రిని సూచిస్తుంది.
71. దాసుని తప్పు దండంతో సరి
ఈ సామెత ఒక దాసుడు (సేవకుడు) చేసిన తప్పును చిన్నపాటి శిక్షతో సరిదిద్దవచ్చని చెబుతుంది. ఒక సేవకుడు తప్పు చేస్తే, అతనికి దండంతో (చిన్న దెబ్బ) శిక్షించి వదిలేయాలి. అంటే, తక్కువ స్థాయి లేదా ఆధారపడిన వ్యక్తి చేసిన చిన్న తప్పులను తీవ్రంగా పరిగణించకూడదు, తేలికపాటి శిక్షతో సరిపెట్టాలి. ఇది క్షమాగుణాన్ని, దయను సూచిస్తుంది.
72. దెయ్యాలు వేదాలు పలికినట్లు
ఈ సామెత దుష్టులు లేదా చెడ్డవారు మంచి మాటలు మాట్లాడటాన్ని, లేదా నీతులు చెప్పడాన్ని సూచిస్తుంది. దెయ్యాలు వేదాలు పలికినట్లుగా. అంటే, చెడ్డవారు, లేదా స్వార్థపరులు మంచివారిగా నటించడం, లేదా నీతి వాక్యాలు చెప్పడం. ఇది కపటత్వాన్ని, నటనా స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది.
73. దిక్కు లేని వాడికి దేవుడే దిక్కు
ఈ సామెత సహాయం లేని వారికి, దేవుడే ఆశ్రయం అని చెబుతుంది. ఎవరూ సహాయం చేయని వారికి, దేవుడు మాత్రమే ఆశ్రయం. అంటే, ఎలాంటి మద్దతు లేనివారికి, నిస్సహాయులకు దైవశక్తి మాత్రమే అండగా ఉంటుందని ఇది నమ్మకాన్ని ఇస్తుంది.
74. దొంగకు దొంగ బుద్ధి, దొరకు దొర బుద్ధి
ఈ సామెత ప్రతి ఒక్కరి స్వభావం, వారి స్థితిని బట్టి ఉంటుందని చెబుతుంది. దొంగకు దొంగ ఆలోచనలు (బుద్ధి) ఉంటాయి, దొర (నాయకుడు) కు దొర ఆలోచనలు ఉంటాయి. అంటే, ప్రతి వ్యక్తి తమ స్థాయికి, స్వభావానికి అనుగుణంగా ఆలోచిస్తారు, ప్రవర్తిస్తారు. ఇది వ్యక్తిగత స్వభావం, సామాజిక స్థానం యొక్క ప్రభావాన్ని సూచిస్తుంది.
75. దొంగకు తేలు కుట్టినట్లు
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి చేసిన తప్పుకు రహస్యంగా బాధపడటాన్ని, దాన్ని బయటపెట్టలేకపోవడాన్ని సూచిస్తుంది. దొంగను తేలు కుట్టినప్పుడు, అతను ఆ నొప్పిని ఇతరులకు చెప్పలేడు, ఎందుకంటే తాను దొంగతనం చేస్తున్నాడని తెలిసిపోతుంది. అంటే, తాను చేసిన తప్పు వల్ల కలిగిన బాధను, అవమానాన్ని బయటపెట్టలేకపోవడం. ఇది రహస్యంగా బాధపడటాన్ని, తప్పు చేసినవారి పరిస్థితిని వివరిస్తుంది.
76. దూరపు కొండలు నునుపు
ఈ సామెత దూరం నుండి చూసినప్పుడు విషయాలు ఆకర్షణీయంగా, సులభంగా కనిపిస్తాయని, కానీ దగ్గరికి వెళితే వాస్తవం భిన్నంగా ఉంటుందని చెబుతుంది. దూరంగా ఉన్న కొండలు మృదువుగా, అందంగా కనిపిస్తాయి, కానీ దగ్గరికి వెళితే అవి కఠినమైనవి, కష్టమైనవి. అంటే, పైపై మెరుగులకు ఆకర్షితమై, వాస్తవాలను తెలుసుకోకుండా ఆశపడటం. ఇది భ్రమలు, వాస్తవాల మధ్య వ్యత్యాసాన్ని సూచిస్తుంది.
77. దున్నపోతు మీద వర్షం కురిసినట్లు
ఈ సామెత “ఎనుబోతు మీద వాన కురిసినట్టు” అనే సామెతకు సమానార్థకం. దీని అర్థం ఎవరికీ ఏమాత్రం ప్రభావం చూపని పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. దున్నపోతు మీద ఎంత వర్షం కురిసినా, దానికి పెద్దగా పట్టనట్లుగా. అంటే, ఒక వ్యక్తికి లేదా ఒక పరిస్థితికి ఎంత చెప్పినా, ఎంత ప్రయత్నించినా ఎటువంటి మార్పూ రాకపోవడం. ఇది మొండివారిని, సలహాలను పట్టించుకోనివారిని ఉద్దేశించి వాడతారు.
78. దురాశ దుఃఖమునకు చెటు
ఈ సామెత అధిక ఆశ, లేదా దురాశ ఎప్పుడూ దుఃఖాన్ని, నష్టాన్ని కలిగిస్తుందని చెబుతుంది. అనవసరమైన ఆశలు మనిషికి బాధను, అపజయాన్ని తెస్తాయి. ఆశించడం మంచిదే అయినా, అది పరిమితులు దాటి దురాశగా మారితే, అది కేవలం దుఃఖానికే దారితీస్తుంది. ఇది అధిక ఆశకు పోకూడదని హెచ్చరిస్తుంది.
79. ఈతకు మించిన లోతే లేదు
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి యొక్క సామర్థ్యానికి, ధైర్యానికి మించినది ఏదీ లేదని చెబుతుంది. ఈత కొట్టే వారికి ఏ లోతైనా సాధారణమే, భయం ఉండదు. అంటే, సమర్థత ఉన్న వ్యక్తికి ఎలాంటి కష్టమైన పనైనా సులభమే, వారికి అసాధ్యం అంటూ ఏదీ ఉండదు. ఇది నైపుణ్యం, ధైర్యం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
80. ఎవరికి వారే యమునా తీరే
ఈ సామెత స్వార్థాన్ని, తమ గురించి మాత్రమే ఆలోచించే స్వభావాన్ని చెబుతుంది. ఎవరికి వారే యమునా నది ఒడ్డున ఉన్నట్లుగా, ఎవరికి వారే తమ దారి చూసుకుంటారు. అంటే, ప్రతి ఒక్కరూ తమ స్వప్రయోజనాల గురించి మాత్రమే ఆలోచిస్తారు, ఇతరుల గురించి పట్టించుకోరు. ఇది స్వార్థపూరిత సమాజ స్వభావాన్ని సూచిస్తుంది.
81. ఎవరు తీసుకున్న గోతిలో వారే పడతారు
ఈ సామెత ఇతరులకు హాని తలపెడితే, చివరకు ఆ హాని తమకే తిరిగి వస్తుందని హెచ్చరిస్తుంది. ఎవరైతే ఇతరులకు గోతి తీస్తారో, వారే ఆ గోతిలో పడతారు. అంటే, ఇతరులకు నష్టం కలిగించాలని చూసేవారు, చివరికి స్వయంగా నష్టాన్ని అనుభవిస్తారు. ఇది కర్మ సూత్రాన్ని, దుష్ట స్వభావం వల్ల కలిగే పరిణామాలను బోధిస్తుంది.
82. గాడిద సంగీతానికి ఒంటె ఆశ్చర్యపడితే, ఒంటె అందానికి గాడిద మూర్ఛ పోయిందంట
ఈ సామెత ఇద్దరు పనికిరాని వ్యక్తులు ఒకరినొకరు పొగుడుకోవడాన్ని, లేదా విమర్శించుకోవడాన్ని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. గాడిద సంగీతం (చెడు) వింటే ఒంటె ఆశ్చర్యపడటం, ఒంటె అందం (చెడు) చూసి గాడిద మూర్ఛపోవడం. అంటే, అర్హత లేనివారు, లేదా పనికిరానివారు ఒకరినొకరు అతిగా పొగుడుకోవడం, లేదా విమర్శించుకోవడం. ఇది అసంబద్ధమైన ప్రశంసలు లేదా విమర్శలను సూచిస్తుంది.
83. గాజుల బేరం భోజనానికి సరి
ఈ సామెత తక్కువ లాభంతో కూడిన వ్యాపారాన్ని లేదా పనిని సూచిస్తుంది. గాజుల వ్యాపారంలో వచ్చిన లాభం కేవలం భోజనానికి సరిపోతుంది. అంటే, ఒక పని లేదా వ్యాపారం వల్ల పెద్దగా లాభం లేకపోవడం, కేవలం దైనందిన అవసరాలను మాత్రమే తీర్చగలగడం. ఇది తక్కువ ఆదాయాన్ని, శ్రమకు తగిన ఫలితం లేకపోవడాన్ని సూచిస్తుంది.
84. గంతకు తగ్గ బొంత
ఈ సామెత తమకు ఉన్న వనరులు, సామర్థ్యాలకు అనుగుణంగానే పనులు చేయాలని చెబుతుంది. ఎంత గంత (వస్త్రం) ఉంటే, దానికి తగ్గ బొంత (కుట్టుపని) చేయాలి. అంటే, తమ సామర్థ్యాలకు, లేదా ఆర్థిక స్తోమతకు మించి ఆశపడకూడదు, లేదా ప్రయత్నించకూడదు. ఇది వాస్తవికత, పరిమితులను గుర్తించడం గురించి బోధిస్తుంది.
85. గతి లేనమ్మకు గంజే పానకం
ఈ సామెత నిస్సహాయులకు, కష్టాల్లో ఉన్నవారికి చిన్న సహాయం కూడా గొప్పదిగా అనిపిస్తుందని చెబుతుంది. దిక్కులేని వారికి, లేదా గతి లేని వారికి గంజి (చాలా సామాన్యమైన ఆహారం) కూడా పానకం (రుచికరమైన పానీయం) లాగా అనిపిస్తుంది. అంటే, కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడు చిన్న సహాయం కూడా గొప్ప ఉపశమనాన్ని ఇస్తుందని. ఇది పేదరికం, నిస్సహాయతలో దొరికే చిన్న ఆనందాన్ని సూచిస్తుంది.
86. గోరు చుట్టు మీద రోకలి పోటు
ఈ సామెత ఒక సమస్య ఉన్నప్పుడు, దానిపై మరో పెద్ద సమస్య వచ్చిపడటాన్ని సూచిస్తుంది. గోరు చుట్టు (వేలికి వచ్చే చిన్న నొప్పి) మీద రోకలితో (బరువుగా ఉండేది) కొట్టినట్లుగా. అంటే, ఇప్పటికే చిన్న సమస్యతో బాధపడుతుంటే, దానిపై మరింత పెద్ద కష్టం లేదా నష్టం వచ్చిపడటం. ఇది దురదృష్టాన్ని, సమస్యల తీవ్రతను తెలియజేస్తుంది.
87. గొంతెమ్మ కోరికలు
ఈ సామెత అసంబద్ధమైన, తీరని కోరికలను సూచిస్తుంది. గొంతెమ్మ (ఒక దేవత పేరు, లేదా సామాన్యమైన స్త్రీ) కోరికలు. అంటే, తీరని, ఆచరణ సాధ్యం కాని, లేదా విపరీతమైన కోరికలు. ఇది అధిక ఆశలను, వాస్తవికతకు దూరంగా ఉన్న కోరికలను వివరిస్తుంది.
88. గుడ్డి కన్నా మెల్ల మేలు
ఈ సామెత పూర్తిగా ఏమీ లేకపోవడం కంటే, కొంతైనా ఉండటం మేలని చెబుతుంది. పూర్తిగా గుడ్డివాడు కావడం కంటే, కనీసం మెల్లకన్నుతోనైనా చూడటం మేలు. అంటే, పరిపూర్ణంగా లేకపోయినా, కొంతైనా ప్రయోజనం ఉండటం మంచిది. ఇది అసంపూర్ణతలోనూ ప్రయోజనాన్ని వెతకడం గురించి సూచిస్తుంది.
89. గుడ్డి యెద్దు చేలో పడినట్లు
ఈ సామెత అజ్ఞాని లేదా అసంబద్ధంగా ప్రవర్తించే వ్యక్తి ఇతరులకు నష్టం కలిగించడాన్ని చెబుతుంది. గుడ్డి ఎద్దు చేలో పడినట్లుగా, దానికి దారి తెలియక పంటను నాశనం చేస్తుంది. అంటే, తెలియని వ్యక్తి ఒక పనిని అసంబద్ధంగా చేసి, దాని వల్ల నష్టం కలిగించడం. ఇది అజ్ఞానాన్ని, అనాలోచిత చర్యల దుష్ప్రభావాలను సూచిస్తుంది.
90. గుడ్డు వచ్చి పిల్లను వెక్కిరించినట్లు
ఈ సామెత చిన్నవారు, లేదా తక్కువ స్థాయివారు పెద్దవారిని లేదా జ్ఞానులను ఎగతాళి చేయడం గురించి చెబుతుంది. గుడ్డు (చిన్నది, అజ్ఞానం) వచ్చి పిల్లను (పెద్దది, జ్ఞానం) వెక్కిరించినట్లుగా. అంటే, అనుభవం లేనివారు, లేదా తక్కువ స్థాయివారు జ్ఞానులను లేదా పెద్దలను విమర్శించడం, అవమానించడం. ఇది అజ్ఞానాన్ని, అహంకారాన్ని సూచిస్తుంది.
91. గుడినే మింగే వాడికి లింగమొక లెఖ్ఖా
ఈ సామెత పెద్ద నేరాలు చేసేవారికి చిన్న నేరాలు లెక్కలోకి రావని చెబుతుంది. గుడినే మింగే వాడికి (గుడి ఆస్తులను కొల్లగొట్టేవాడికి) అందులోని లింగం (దేవుడు) ఒక లెక్కా? అంటే, పెద్ద నేరాలకు పాల్పడేవారికి, చిన్న నేరాలు అస్సలు లెక్కలోకి రావు. ఇది పెద్ద ఎత్తున అవినీతి, మోసాలకు పాల్పడే వారి స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది.
92. గుడిని గుడిలో లింగాన్నీ మింగినట్లు
ఈ సామెత ఒకేసారి మొత్తం ఆస్తిని లేదా దేనినైనా పెద్ద ఎత్తున అక్రమంగా తీసుకోవడం గురించి చెబుతుంది. గుడిని, గుడిలో ఉన్న లింగాన్ని కూడా మింగినట్లుగా. అంటే, అవినీతి ద్వారా మొత్తం ఆస్తిని లేదా ఒక పెద్ద వ్యవస్థను సొంతం చేసుకోవడం. ఇది భారీ ఎత్తున దోపిడీని, అవినీతిని సూచిస్తుంది.
93. గుడ్ల మీద కోడిపెట్ట వలే
ఈ సామెత జాగ్రత్తగా, ప్రేమగా రక్షించడం గురించి చెబుతుంది. కోడి గుడ్లను ఎలా జాగ్రత్తగా పొదుగుతుందో, అలాగే ఒక విషయాన్ని జాగ్రత్తగా చూసుకోవడం. అంటే, ముఖ్యమైన విషయాలను, లేదా విలువైన వాటిని చాలా జాగ్రత్తగా, ప్రేమగా కాపాడుకోవడం. ఇది సంరక్షణ, రక్షణ యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
94. గుమ్మడి కాయల దొంగ అంటే భుజాలు తడుముకొన్నాడట
ఈ సామెత తప్పు చేసిన వ్యక్తి, తమను ఉద్దేశించి కాకపోయినా, తమకు ఆపాదించుకుని భయపడటాన్ని చెబుతుంది. గుమ్మడికాయల దొంగ అంటే, తప్పు చేసిన దొంగ తన భుజాలను తడుముకున్నట్లుగా. అంటే, తప్పు చేసిన వ్యక్తి, దాని గురించి సాధారణంగా మాట్లాడినా, అది తనకే తగులుతుందనే భయంతో ఆందోళన చెందడం. ఇది దోషపూరిత మనస్సాక్షిని, తమ తప్పు బయటపడుతుందనే భయాన్ని సూచిస్తుంది.
95. గుర్రము గుడ్డిదైనా దానాలో తక్కువ లేదు
ఈ సామెత ఒక వస్తువు లేదా వ్యక్తిలో లోపం ఉన్నప్పటికీ, దాన్ని పోషించడానికి అయ్యే ఖర్చులో మార్పు ఉండదని చెబుతుంది. గుర్రం గుడ్డిదైనా, దానికి పెట్టే మేత (దానా) లో ఎలాంటి కోత ఉండదు. అంటే, ఒక వస్తువు లేదా వ్యక్తి యొక్క సామర్థ్యం తగ్గినప్పటికీ, వాటి నిర్వహణ ఖర్చులు తగ్గవని. ఇది లోపాలతో కూడిన వాటిని పోషించడంలో కలిగే భారాలను సూచిస్తుంది.
96. గురువుకు పంగనామాలు పెట్టినట్లు
ఈ సామెత తమకు బోధించిన గురువును, లేదా ఉన్నత స్థానంలో ఉన్నవారిని మోసం చేయడం, అగౌరవపరచడం గురించి చెబుతుంది. గురువుకు పంగనామాలు (బొట్టు) పెట్టినట్లుగా, అంటే, గురువును లేదా గౌరవనీయులైన వారిని మోసం చేయడం, అగౌరవపరచడం. ఇది ద్రోహాన్ని, కృతఘ్నతను సూచిస్తుంది.
97. తిన్న ఇంటి వాసాలు లెక్కపెట్టినట్లు
ఈ సామెత తమకు ఆశ్రయం ఇచ్చినవారికి లేదా సహాయం చేసినవారికి ద్రోహం చేయడం గురించి చెబుతుంది. తిన్న ఇంటి వాసాలను (కప్పు దూలాలు) లెక్కపెట్టడం. అంటే, తమకు అన్నం పెట్టిన ఇంటి లోపాలను వెతకడం, లేదా వారికి హాని తలపెట్టడం. ఇది కృతఘ్నతను, ద్రోహాన్ని సూచిస్తుంది.
98. ఇంటి దొంగను ఈశ్వరుడైనా పట్టలేడు
ఈ సామెత లోపల ఉన్న శత్రువును లేదా నమ్మకద్రోహిని పట్టుకోవడం ఎంత కష్టమో చెబుతుంది. ఇంటి దొంగను దేవుడు (ఈశ్వరుడు) కూడా పట్టుకోలేడు. అంటే, సొంతవారిలో ఉన్న ద్రోహులను లేదా రహస్య శత్రువులను గుర్తించడం, నియంత్రించడం చాలా కష్టం. ఇది నమ్మకద్రోహం యొక్క ప్రమాదాన్ని సూచిస్తుంది.
99. ఇంటి పేరు కస్తూరివారు వీధిలో గబ్బిలాల కంపు
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి లేదా కుటుంబం యొక్క పేరుకు, వారి నిజమైన స్వభావానికి మధ్య ఉన్న వ్యత్యాసాన్ని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. ఇంటి పేరు కస్తూరివారు (సుగంధ ద్రవ్యాలు) అయినా, వారి వీధిలో గబ్బిలాల కంపు (దుర్వాసన) ఉన్నట్లుగా. అంటే, పేరు గొప్పగా ఉన్నా, ఆచరణలో లేదా నిజమైన స్వభావంలో మంచి లేకపోవడం. ఇది డొల్లతనాన్ని, కపటత్వాన్ని సూచిస్తుంది.
100. ఇంటికన్న గుడి పదిలం
ఈ సామెత కొన్నిసార్లు బయటి ప్రదేశాలు లేదా ప్రజా స్థలాలు సొంత ఇంటి కంటే సురక్షితంగా ఉంటాయని చెబుతుంది. ఇంటి కంటే గుడి (దేవాలయం) పదిలం. అంటే, వ్యక్తిగత ప్రదేశాల కంటే బహిరంగ ప్రదేశాలలో లేదా దైవ స్థలాలలో ఎక్కువ భద్రత, శాంతి లభించడం. ఇది కొన్నిసార్లు బయట లభించే రక్షణ, శాంతి గురించి చెబుతుంది.
101. ఇసుక తక్కెడ పేడ తక్కెడ
ఈ సామెత విలువలేని, తేలికపాటి విషయాలను పెద్దవిగా చేసి చూపడాన్ని, లేదా వాటికి ప్రాముఖ్యత ఇవ్వడాన్ని సూచిస్తుంది. ఇసుక తక్కెడ, పేడ తక్కెడ. అంటే, అల్పమైన విషయాలను, లేదా విలువ లేని వాటిని కొలవడానికి ప్రయత్నించడం. ఇది విలువలేని పనులకు సమయం వృథా చేయడాన్ని సూచిస్తుంది.
102. జోగి జోగి రాసుకుంటే బూడిద రాలిందంట
ఈ సామెత ఒకే రకమైన స్థితిలో ఉన్న ఇద్దరు వ్యక్తులు కలిసినప్పుడు, వారికి పెద్దగా ప్రయోజనం ఉండదని, పైగా నష్టమే జరుగుతుందని చెబుతుంది. ఇద్దరు జోగులు (భిక్షాటకులు, బూడిద పూసుకున్నవారు) ఒకరికొకరు రాసుకుంటే, వారి బూడిద రాలిపోతుంది. అంటే, వనరులు లేని ఇద్దరు కలిసినప్పుడు, వారికి ఉపయోగం లేకపోగా, ఉన్న కొద్దిపాటి వనరులు కూడా కోల్పోవడం. ఇది నిష్ప్రయోజనకరమైన కలయికను సూచిస్తుంది.
103. కాచిన చెట్టుకే రాళ్ళ దెబ్బలు
ఈ సామెత సమాజంలో మంచి వారికి, ప్రయోజనకరమైన వారికి ఎక్కువ కష్టాలు, విమర్శలు ఎదురవుతాయని చెబుతుంది. పండ్లు కాసిన చెట్టుకే రాళ్ళ దెబ్బలు తగులుతాయి, ఎందుకంటే ప్రజలు పండ్ల కోసం రాళ్ళు రువ్వుతారు. అంటే, సమాజానికి ఉపయోగపడేవారు, లేదా మంచి పనులు చేసేవారు ఎక్కువ విమర్శలను, కష్టాలను ఎదుర్కొంటారని. ఇది మంచి వారికి కలిగే కష్టాలను సూచిస్తుంది.
104. కాగల కార్యము గంధర్వులే తీర్చినట్లు
ఈ సామెత ఏదైనా ఒక పని జరగాలంటే, అది దానికదే జరుగుతుందని, లేదా అదృష్టం కలిసి వస్తే పనులు సులభంగా పూర్తవుతాయని చెబుతుంది. జరగాల్సిన పని దానంతటదే గంధర్వుల (దేవతలు) ద్వారా జరిగినట్లుగా. అంటే, ఒక పని జరగాల్సి వస్తే, అది ఎలాంటి ఆటంకాలు లేకుండా, దైవ సహాయం లేదా అనుకూల పరిస్థితుల వల్ల పూర్తవుతుంది. ఇది విధి ప్రభావం, లేదా అనుకూలమైన పరిస్థితులను సూచిస్తుంది.
105. కాకి ముక్కుకు దొండ పండు
ఈ సామెత పొంతన లేని కలయికను, లేదా అసంబద్ధమైన జతను సూచిస్తుంది. కాకి ముక్కుకు దొండ పండు (ఎర్రగా ఉండే పండు). అంటే, అసమానమైన, లేదా విరుద్ధమైన వస్తువులు లేదా వ్యక్తులు కలిసి ఉండటం. ఇది అందం లేని దానికి అందమైనది తోడవడం, లేదా ఒకదానికొకటి సరిపోని వాటిని పోల్చడానికి వాడతారు.
106. కాకి పిల్ల కాకికి ముద్దు
ఈ సామెత తమ వారికి, తమ వస్తువులకు ఉన్న విలువను, ప్రేమను చెబుతుంది. కాకి పిల్ల అందంగా లేకపోయినా, కాకికి అది ముద్దు. అంటే, ప్రతి తల్లిదండ్రులకూ తమ పిల్లలు ఎంత గొప్పవారుగా కనిపిస్తారు, లేదా ప్రతి వ్యక్తికి తమ సొంత వస్తువులు, కుటుంబం అత్యంత ప్రియమైనవి. ఇది ప్రేమ, ఆప్యాయత యొక్క సార్వత్రిక స్వభావాన్ని సూచిస్తుంది.
107. కాలం కలిసి రాక పోతే కర్రే పామై కాటు వేస్తుంది
ఈ సామెత దురదృష్టం వెన్నంటి ఉన్నప్పుడు, చిన్న విషయాలు కూడా పెద్ద సమస్యలుగా మారతాయని చెబుతుంది. అదృష్టం కలిసి రాకపోతే, చేతిలో ఉన్న కట్టె కూడా పామై కాటు వేస్తుంది. అంటే, చెడు రోజులు వచ్చినప్పుడు, చిన్న చిన్న విషయాలు కూడా ప్రమాదకరంగా మారి, నష్టాన్ని కలిగిస్తాయి. ఇది దురదృష్టాన్ని, విధి వైచిత్రిని సూచిస్తుంది.
108. కాలు జారితే తీసుకోగలము కాని నోరు జారితే తీసుకోగలమా
ఈ సామెత మాటల ప్రాముఖ్యతను, నోటి దురుసుతనం వల్ల కలిగే నష్టాన్ని నొక్కి చెబుతుంది. కాలు జారి కిందపడితే లేచి నిలబడవచ్చు, ఆ గాయం మానవచ్చు. కానీ నోరు జారి పలికిన చెడు మాటలు లేదా అబద్ధాలు, ఎప్పటికీ తిరిగి తీసుకోలేము. అవి ఎదుటివారి మనసులో చెరిగిపోని ముద్ర వేస్తాయి, సంబంధాలను దెబ్బతీస్తాయి. అందుకే మాట్లాడే ముందు ఆలోచించమని, మాట పదును కత్తికన్నా ప్రమాదకరమని ఈ సామెత గుర్తు చేస్తుంది.
109. కాసుంటే మార్గముంటుంది
ఈ సామెత ధనం యొక్క శక్తిని, దాని వల్ల అవకాశాలు ఎలా సృష్టించబడతాయో వివరిస్తుంది. డబ్బు (కాసు) ఉంటే, ఎన్ని అడ్డంకులున్నా వాటిని అధిగమించడానికి లేదా కొత్త మార్గాలను కనుగొనడానికి వీలవుతుంది. ఆర్థిక బలం ఉంటే, సమస్యలకు పరిష్కారాలు దొరుకుతాయి, అనుకున్న పనులు సులువుగా పూర్తవుతాయి. డబ్బుతో దారిని సుగమం చేసుకోవచ్చు అని దీని అర్థం.
110. కడుపు చించుకుంటే కాళ్ళపైన పడ్డట్లు
ఈ సామెత అనవసరంగా రహస్యాలను బయటపెట్టుకుంటే, దాని వల్ల మనకే నష్టం జరుగుతుందని చెబుతుంది. కడుపులోని విషయాలను (రహస్యాలను) బయటపెట్టుకుంటే, అవి చివరకు మనకే ఆపదను తెస్తాయని, మనల్ని ఇబ్బందుల్లోకి నెడతాయని దీని అర్థం. తమ గోప్యతను కాపాడుకోవడం ఎంత ముఖ్యమో ఈ సామెత సూచిస్తుంది.
111. కలకాలపు దొంగ ఏదో ఒకనాడు దొరుకును
ఈ సామెత ఎంతటి నేరస్తుడైనా, ఎంత కాలం తప్పించుకున్నా, చివరికి దొరికిపోక తప్పదని చెబుతుంది. ఎంతకాలం దొంగతనాలు చేసినా, ఏదో ఒక రోజు ఆ దొంగ పట్టుబడతాడు. అంటే, న్యాయం ఎప్పుడూ గెలుస్తుందని, తప్పు చేసినవారు శిక్షను తప్పించుకోలేరని దీని అర్థం.
112. కలి మి లేములు కావడి కుండలు
ఈ సామెత సంపద, లేమి (పేదరికం) జీవితంలో ఒకదాని తర్వాత ఒకటి వస్తూ పోతూ ఉంటాయని చెబుతుంది. కావడి కుండల (మోసే కుండలు) వలె సంపద, పేదరికం జీవిత చక్రంలో భాగం. అంటే, జీవితంలో సుఖాలు, కష్టాలు, లాభాలు, నష్టాలు శాశ్వతం కావు, అవి మారుతూ ఉంటాయని దీని అర్థం.
113. కలిసి వచ్చే కాలం వస్తే, నడిచి వచ్చే కొడుకు పుడతాడు
ఈ సామెత అదృష్టం కలిసి వస్తే, ఊహించని విధంగా మంచి జరుగుతుందని చెబుతుంది. మంచి రోజులు ప్రారంభమైతే, ఎలాంటి కష్టమూ లేకుండా, నడిచి వచ్చే కొడుకు పుట్టినట్లుగా, మంచి ఫలితాలు లభిస్తాయి. అంటే, అదృష్టం అనుకూలించినప్పుడు, పనులు సులభంగా, అనుకూలంగా జరుగుతాయని దీని అర్థం.
114. కంచే చేను మేసినట్లు
ఈ సామెత రక్షించాల్సినవారే మోసం చేయడం లేదా హాని కలిగించడం గురించి చెబుతుంది. చేనును రక్షించాల్సిన కంచే చేనును మేసినట్లుగా, నమ్మినవారే నమ్మకద్రోహం చేయడం లేదా అధికారం ఉన్నవారే దుర్వినియోగం చేయడం. ఇది ద్రోహం, అధికారాన్ని దుర్వినియోగం చేయడాన్ని సూచిస్తుంది.
115. కంచు మ్రోగునట్లు కనకంబు మ్రోగునా !
ఈ సామెత అసలు లేని వాటికి, విలువైన వాటికి మధ్య వ్యత్యాసాన్ని వివరిస్తుంది. కంచు పెద్ద శబ్దం చేసినంత మాత్రాన, బంగారం కూడా అలానే శబ్దం చేస్తుందా? చేయదు. అంటే, విలువ లేనివి ఎక్కువ ఆర్భాటం చేస్తాయి, కానీ నిజమైన విలువైనవి నిశ్శబ్దంగా ఉంటాయి. అసలు సిసలు వాటికి ఆర్భాటం అవసరం లేదని దీని అర్థం.
116. కందకు కత్తి పీట లోకువ
ఈ సామెత అనుభవం లేని వారికి లేదా అజ్ఞానులకు, నిపుణులు లేదా వస్తువుల విలువ తెలియదని చెబుతుంది. కంద దుంపకు కత్తి పీట (దుంప కోసేది) విలువ తెలియదు. అంటే, తమకు తెలియని విషయాల పట్ల లేదా గొప్ప విషయాల పట్ల అజ్ఞానం వల్ల వాటిని చిన్నచూపు చూస్తారు.
117. కరవమంటే కప్పకు కోపం విడవమంటే పాముకు కోపం
ఈ సామెత రెండు వైపులా చిక్కుకున్న పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. కప్పను కరవమంటే పాముకు కోపం, విడవమంటే కప్పకు కోపం. అంటే, రెండు వైపులా ఉన్నవారిని సంతృప్తిపరచడం కష్టంమని, ఏ పని చేసినా ఒకరికో ఒకరికి కోపం వస్తుందని దీని అర్థం.
118. కీడెంచి మేలెంచమన్నారు
ఈ సామెత ఒక పనిని చేసేటప్పుడు, దాని వల్ల కలిగే చెడు (ప్రమాదాలు) గురించి ముందుగా ఆలోచించాలని, ఆ తర్వాతనే మంచి (ప్రయోజనాలు) గురించి ఆలోచించాలని చెబుతుంది. ముందుగా నష్టాలను అంచనా వేసుకుంటే, వాటిని నివారించడానికి లేదా తగ్గించడానికి మార్గాలు దొరుకుతాయి. ఇది జాగ్రత్త, ముందుచూపు ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
119. కొండ నాలికకి మందు వేస్తే ఉన్న నాలిక ఊడినట్లు
ఈ సామెత ఒక చిన్న సమస్యను పరిష్కరించబోయి, పెద్ద నష్టాన్ని లేదా మరొక సమస్యను కొని తెచ్చుకోవడం గురించి చెబుతుంది. కొండ నాలుకకు మందు వేస్తే, ఉన్న నాలుక కూడా ఊడినట్లుగా, ఒక చిన్న సమస్యను సరిదిద్దడానికి ప్రయత్నిస్తే, అది మరింత పెద్ద సమస్యగా మారడం. ఇది అనాలోచిత చర్యల దుష్ప్రభావాలను సూచిస్తుంది.
120. కొండల్లే వచ్చిన ఆపద కూడా మంచువలే కరిగినట్లు
ఈ సామెత పెద్ద సమస్యలు లేదా కష్టాలు కూడా కాలక్రమేణా లేదా సరైన ప్రయత్నంతో తొలగిపోతాయని ఆశను ఇస్తుంది. కొండంత పెద్ద ఆపద కూడా మంచు కరిగినట్లుగా కరిగిపోతుంది. అంటే, ఎంతటి కష్టాలు వచ్చినా, అవి శాశ్వతం కాదని, చివరికి అవి కూడా తీరిపోతాయని ధైర్యాన్నిస్తుంది.
121. కొండను తవ్వి ఎలుకను పట్టినట్లు
ఈ సామెత పెద్ద ప్రయత్నం చేసి, చిన్న ఫలితాన్ని పొందడం గురించి చెబుతుంది. ఒక కొండను తవ్వి, చివరికి ఒక చిన్న ఎలుకను పట్టినట్లుగా, భారీగా శ్రమించి, అతి తక్కువ ప్రయోజనాన్ని పొందడం. ఇది వృధా ప్రయాసను, నిరాశను సూచిస్తుంది.
122. కొన్న దగ్గిర కొసరే గాని కోరిన దగ్గర కొసరా
ఈ సామెత వ్యాపారంలో లేదా లావాదేవీలలో ఉన్న వాస్తవాన్ని చెబుతుంది. ఏదైనా వస్తువును కొన్నప్పుడు మాత్రమే మనం కొంత తక్కువ ధర అడగగలం (కొసరు), కానీ అడిగినప్పుడు లేదా అవసరం ఉన్నప్పుడు కాదు. అంటే, కొన్ని పరిస్థితులలో మాత్రమే మనం బేరం ఆడగలం, అన్ని సమయాల్లోనూ కాదు.
123. కూసే గాడిద వచ్చి మేసే గాడిదను చెరిచిందిట
ఈ సామెత పనికిరానివారు, పని చేసే వారిని పాడు చేయడం గురించి చెబుతుంది. కూసే గాడిద (పనికిరాని శబ్దం చేసేది) వచ్చి మేసే గాడిదను (ఉపయోగకరమైనది) చెరపడం అంటే, పని చేయని వారు, పని చేసే వారిని చెడగొట్టడం. ఇది చెడు ప్రభావం, అనావశ్యక జోక్యాన్ని సూచిస్తుంది.
124. కూటికి పేదైతే కులానికి పేదా
ఈ సామెత ఆర్థిక పేదరికం కులానికి సంబంధించినది కాదని, అది కేవలం ఒక స్థితి అని చెబుతుంది. తిండికి పేదవాడు కావచ్చు, కానీ దాని వల్ల అతని కులం లేదా గౌరవం తక్కువ కాదు. అంటే, ఆర్థిక స్థితి వ్యక్తి విలువను నిర్ణయించదని, గౌరవం అనేది వ్యక్తిత్వం మీద ఆధారపడి ఉంటుందని దీని అర్థం.
125. కొరివితో తల గోక్కున్నట్లే
ఈ సామెత స్వయంగా తమకు తాము హాని కలిగించుకోవడం లేదా అనవసరమైన ప్రమాదంలో చిక్కుకోవడం గురించి చెబుతుంది. కొరివి (మండుతున్న కర్ర) తో తల గోక్కోవడం అంటే, నొప్పిని కలిగించుకోవడం, లేదా ప్రమాదాన్ని కొని తెచ్చుకోవడం. ఇది స్వీయ విధ్వంసక చర్యలను సూచిస్తుంది.
126. కోతికి కొబ్బరి చిప్ప ఇచ్చినట్లు
ఈ సామెత ఒక విలువైన వస్తువును లేదా అవకాశాన్ని అర్హత లేనివారికి ఇవ్వడం గురించి చెబుతుంది. కోతికి కొబ్బరి చిప్ప ఇస్తే, అది దాని విలువ తెలియక పాడు చేస్తుంది. అలాగే, విలువైన దానిని అర్హత లేనివారికి ఇస్తే, వారు దానిని సరిగా ఉపయోగించుకోలేరు, పాడు చేస్తారు.
127. కొత్తొక వింత పాతొక రోత
ఈ సామెత మనుషుల సహజ స్వభావాన్ని, కొత్తదనం పట్ల ఆసక్తిని, పాతదాని పట్ల విసుగును చెబుతుంది. కొత్తగా వచ్చిన విషయాలు ఆసక్తిని రేకెత్తిస్తాయి, కానీ పాతవి రోతగా, విసుగుగా అనిపిస్తాయి. ఇది మార్పు పట్ల మనిషికి ఉన్న కోరికను, కొత్త విషయాలను అన్వేషించే స్వభావాన్ని సూచిస్తుంది.
128. కోటిి విద్యలు కూటి కొరకే
ఈ సామెత “కోటి విద్యలూ కూటి కొరకే” అనే సామెతకు సమానార్థకం. దీని అర్థం మానవుడు ఏ పని చేసినా, ఎన్ని విద్యలు నేర్చుకున్నా, చివరకు పొట్ట పోసుకోవడానికే అని సూచిస్తుంది. జీవితంలో ఎంతటి జ్ఞానాన్ని సంపాదించినా, ఎన్ని నైపుణ్యాలు నేర్చుకున్నా, అంతిమంగా జీవనోపాధి కోసమేనని దీని అర్థం.
129. కొత్త అప్పుకు పొతే పాత అప్పు బయటపడ్డదట
ఈ సామెత ఆర్థిక సమస్యల చక్రబంధాన్ని వివరిస్తుంది. కొత్త అప్పు తీసుకోవడానికి వెళ్ళినప్పుడు, పాత అప్పులు బయటపడటం. అంటే, ఒక సమస్యను పరిష్కరించబోయి, మరొక పెద్ద సమస్యను బయటకు తీసుకురావడం. ఇది ఆర్థిక నిర్వహణ లేకపోవడం వల్ల కలిగే ఇబ్బందులను సూచిస్తుంది.
130. కొత్త బిచ్చగాడు పొద్దు యెరగడు
ఈ సామెత కొత్తగా ఒక పనిలోకి ప్రవేశించిన వ్యక్తికి ఆ పని గురించి, దాని నియమాల గురించి అవగాహన ఉండదని చెబుతుంది. కొత్తగా బిచ్చం అడిగేవాడికి సమయం (పొద్దు) తెలియదు. అంటే, ఒక రంగంలోకి కొత్తగా వచ్చినవారు దాని ఆచారాలు, సమయాలు, నియమాలు తెలియక పొరపాట్లు చేస్తారు.
131. కృషితో నాస్తి దుర్భిక్షం
ఈ సామెత కృషి, పట్టుదల ఉంటే పేదరికం, కరువు ఉండవని చెబుతుంది. కష్టపడితే ఏ లోటూ ఉండదు, అన్ని సాధించవచ్చని దీని అర్థం. ఇది కష్టపడితే విజయం, శ్రేయస్సు లభిస్తాయని నమ్మకాన్ని ఇస్తుంది.
132. క్షేత్ర మెరిగి విత్తనము పాత్ర మెరిగి దానము
ఈ సామెత సరైన సమయంలో, సరైన చోట, సరైన వ్యక్తికి సహాయం చేయాలని చెబుతుంది. మంచి ఫలితం కోసం నేలను తెలుసుకొని విత్తనాలు వేయాలి, అలాగే దానం చేసేటప్పుడు పాత్రత (అర్హత) తెలుసుకొని దానం చేయాలి. ఇది దాతృత్వంలో వివేకాన్ని, సమయస్ఫూర్తిని సూచిస్తుంది.
133. కుడుము చేతికిస్తే పండగ అనేవాడు
ఈ సామెత చిన్న విషయానికే ఎక్కువ సంతోషపడే వ్యక్తిని సూచిస్తుంది. ఒక కుడుము (చిన్న స్వీటు) చేతికిస్తే, అది పండగ అన్నట్లుగా సంతోషించడం. అంటే, తక్కువ విషయాలకే సంతృప్తి చెందడం లేదా చిన్న చిన్న విషయాలకే అతిగా ఆనందించడం.
134. కుక్క వస్తే రాయి దొరకదు రాయి దొరికితే కుక్క రాదు
ఈ సామెత అవకాశాలు లేదా పరిస్థితులు అనుకూలించకపోవడాన్ని, విధి విచిత్రాలను సూచిస్తుంది. కుక్క వచ్చినప్పుడు రాయి దొరకదు, రాయి దొరికినప్పుడు కుక్క రాదు. అంటే, మనం కోరుకున్నది ఒకేసారి జరగకపోవడం, లేదా ఒకదానికొకటి అనుకూలించకపోవడం.
135. ఉన్న లోభి కంటే లేని దాత నయం
ఈ సామెత లోభి (పిసినారి) కన్నా, ఇవ్వడానికి ఏమీ లేకపోయినా దానగుణం ఉన్నవాడే మంచివాడని చెబుతుంది. ధనవంతుడై ఉండి కూడా దానం చేయనివాడి కన్నా, ఏమీ లేకపోయినా దానగుణం ఉన్నవాడే శ్రేష్టుడు. ఇది దానగుణం, దాతృత్వం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
136. లోగుట్టు పెరుమాళ్ళకెరుక
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి అంతర్గత విషయాలు లేదా నిజమైన స్వభావం ఎవరికీ తెలియదని, కేవలం దేవుడికి (పెరుమాళ్ళకు) మాత్రమే తెలుసని చెబుతుంది. మనిషి మనసులో ఏముందో, అతని నిజమైన ఉద్దేశ్యం ఏమిటో బయటకు తెలియదని దీని అర్థం.
137. మెరిసేదంతా బంగారం కాదు
ఈ సామెత బాహ్య రూపం లేదా మెరుపు ఎల్లప్పుడూ నిజమైన విలువను సూచించదని చెబుతుంది. బయటకు మెరిసేవన్నీ బంగారం కావు, అంటే, పైకి కనిపించేవి ఎప్పుడూ నిజం కావు. అందంగా కనిపించే ప్రతిదీ విలువైనది లేదా మంచిది కాదని ఇది హెచ్చరిస్తుంది.
138. మంచమున్నంత వరకు కాళ్ళు చాచుకో
ఈ సామెత తమ పరిమితులను తెలుసుకొని ప్రవర్తించాలని, తమ శక్తికి మించి ప్రయత్నించకూడదని చెబుతుంది. మంచం ఎంత పొడవు ఉందో, అంతవరకు కాళ్ళు చాచుకోవాలి. అంటే, మనకున్న పరిధిలో, మన శక్తికి అనుగుణంగా ప్రవర్తించాలి. అధికాశకు పోకూడదని ఇది సూచిస్తుంది.
139. నోరు మంచిదయితే ఊరు మంచిదవుతుంది
ఈ సామెత మంచి మాటల ప్రాముఖ్యతను, అవి సమాజంలో శాంతిని, సఖ్యతను ఎలా తీసుకువస్తాయో చెబుతుంది. మనం మంచి మాటలు మాట్లాడితే, అందరూ మన పట్ల మంచిగా ప్రవర్తిస్తారు, గ్రామం (సమాజం) కూడా మంచిగా ఉంటుంది. ఇది సంభాషణలో మర్యాదను, సానుకూలతను సూచిస్తుంది.
140. మంది యెక్కువయితే మజ్జిగ పలచన అయినట్లు
ఈ సామెత ప్రజల సంఖ్య పెరిగితే, వనరులు లేదా సేవలు తక్కువ పడతాయని చెబుతుంది. మనుషులు ఎక్కువ మంది ఉంటే, మజ్జిగ పలుచబడుతుంది. అంటే, వనరులు తక్కువగా ఉన్నప్పుడు, ఎక్కువ మంది పంచుకుంటే అది పలుచబడుతుంది లేదా తక్కువగా ఉంటుంది. ఇది వనరుల కొరతను సూచిస్తుంది.
141. మనిషి మర్మము.. మాను చేవ… బయటకు తెలియవు
ఈ సామెత మనుషుల అంతర్గత స్వభావం, చెట్ల బలం (చేవ) బయటకు కనిపించవని చెబుతుంది. మనిషి మనసులో ఏముందో, అతని నిజమైన స్వభావం ఏమిటో తెలియదు, అలాగే ఒక చెట్టు ఎంత బలంగా ఉందో బయటపడదు. లోతైన పరిశీలన లేకుండా నిజం తెలియదని ఇది సూచిస్తుంది.
142. మనిషి పేద అయితే మాటకు పేదా
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి ఆర్థికంగా పేదవాడైనా, అతనికి మాట్లాడే హక్కు లేదా శక్తి ఉంటుందని చెబుతుంది. డబ్బు లేకపోయినా, మాట ద్వారా తమ అభిప్రాయాలను వ్యక్తం చేయగలడు. ఇది మాట యొక్క శక్తిని, పేదవారికి కూడా ఆత్మగౌరవం ఉంటుందని సూచిస్తుంది.
143. మనిషికి మాటే అలంకారం
ఈ సామెత మనిషికి మాటలు ఎంత ముఖ్యమైనవో చెబుతుంది. మనిషి అందానికి, వ్యక్తిత్వానికి మాటలే ప్రధాన అలంకారం. మంచి మాటలు, స్పష్టమైన సంభాషణ వ్యక్తిత్వాన్ని పెంచుతాయి. ఇది మంచి సంభాషణ నైపుణ్యాల ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
144. మనిషికొక మాట పశువుకొక దెబ్బ
ఈ సామెత మనుషులను మాటలతో ఒప్పించాలని, పశువులను దెబ్బతో అదుపు చేయాలని చెబుతుంది. మనుషులతో సంభాషించినప్పుడు మాటలకు విలువ ఇవ్వాలి, పశువులను శిక్షించినప్పుడు మాత్రమే దెబ్బను ఉపయోగించాలి. ఇది మానవత్వానికి, పశువుల పట్ల ప్రవర్తనకు మధ్య వ్యత్యాసాన్ని సూచిస్తుంది.
145. మనిషికొక తెగులు మహిలో వేమా అన్నారు
ఈ సామెత ప్రపంచంలో ప్రతి మనిషికి ఏదో ఒక లోపం లేదా బలహీనత ఉంటుందని చెబుతుంది. వేమన కవి చెప్పినట్లుగా, ఈ భూమిపై ప్రతి మనిషికి ఏదో ఒక వ్యాధి (మానసిక లేదా శారీరక) ఉంటుంది. ఇది మానవ సహజమైన అసంపూర్ణతను సూచిస్తుంది.
146. మంత్రాలకు చింతకాయలు రాల్తాయా
ఈ సామెత కేవలం మాటలతో లేదా మంత్రాలతో పనులు జరగవని, ఆచరణ అవసరమని చెబుతుంది. మంత్రాలు చదివితే చింతకాయలు చెట్టు నుండి రాలవు, వాటిని తెంపుకోవాలి. అంటే, కేవలం కోరుకుంటే లేదా పూజలు చేస్తే పనులు జరగవు, వాటికి ప్రయత్నం, ఆచరణ అవసరమని ఇది సూచిస్తుంది.
147. మీ బోడి సంపాదనకు ఇద్దరు పెళ్ళాలా
ఈ సామెత వ్యంగ్యంగా, తక్కువ ఆదాయం ఉన్న వ్యక్తి ఎక్కువ ఖర్చులు లేదా బాధ్యతలు మోయడం గురించి చెబుతుంది. తక్కువ సంపాదనతో ఇద్దరు భార్యలను పోషించగలరా అన్నట్లుగా, తమ ఆర్థిక స్తోమతకు మించిన పనులు చేయడం. ఇది ఆర్థిక అనాలోచితాన్ని సూచిస్తుంది.
148. మెత్తగా ఉంటే మొత్త బుద్ధి అయ్యిందట
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి సున్నితంగా లేదా సౌమ్యంగా ఉంటే, ఇతరులు వారిని బలహీనులుగా భావించి, వారిపై ఆధిపత్యం చెలాయించాలని చూస్తారని చెబుతుంది. మెత్తగా ఉన్నవారిని కొట్టాలని బుద్ధి పుట్టినట్లుగా, సున్నితంగా ఉన్నవారిని తేలికగా తీసుకుంటారు. ఇది మనిషి స్వభావంలోని దుష్టత్వాన్ని, బలహీనతను ఆసరాగా తీసుకునే స్వభావం గురించి చెబుతుంది.
149. మొక్కై వంగనిది మానై వంగునా
ఈ సామెత చిన్నతనంలోనే సంస్కారం, క్రమశిక్షణ నేర్చుకోకపోతే, పెద్దయ్యాక నేర్చుకోవడం కష్టమని చెబుతుంది. ఒక మొక్క చిన్నదిగా ఉన్నప్పుడే వంచకపోతే, అది పెద్ద మానుగా మారిన తర్వాత వంచడం కష్టం. అలాగే, చిన్న వయస్సులోనే నేర్చుకోవాల్సిన విషయాలను నేర్చుకోకపోతే, పెద్దయ్యాక మార్చుకోవడం కష్టం.
150. మొరిగే కుక్క కరవదు కరిసే కుక్క మొరగదు
ఈ సామెత బెదిరించే వారు సాధారణంగా హాని చేయరని, నిశ్శబ్దంగా ఉండే వారే ప్రమాదకరమని చెబుతుంది. బాగా మొరిగే కుక్క కరవదు, కానీ నిశ్శబ్దంగా ఉండే కుక్క కరుస్తుంది. అంటే, గొంతు చించుకొని బెదిరించే వారు పెద్దగా హాని చేయరు, కానీ నిశ్శబ్దంగా తమ పని చేసుకునే వారే ప్రమాదకరం.
151. మొసేవానికి తెలుసు కావడి బరువు
ఈ సామెత ఒక పని చేసేవారికే దాని కష్టం తెలుస్తుందని చెబుతుంది. కావడి మోసేవారికే దాని బరువు తెలుస్తుంది, చూసేవారికి కాదు. అంటే, ఒక పనిలో ఉన్న కష్టం, బాధ్యతలు, లేదా బాధలు దానిని అనుభవించినవారికే తెలుస్తాయి.
152. ముల్లును ముల్లుతోనే తీయాలి వజ్రాన్ని వజ్రంతోనే కొయ్యాలి
ఈ సామెత ఒక సమస్యను దాని స్వభావాన్ని పోలిన సాధనంతోనే పరిష్కరించాలని చెబుతుంది. ముల్లును తీయడానికి ముల్లునే వాడినట్లుగా, ఒక సమస్యను పరిష్కరించడానికి తగిన, బలమైన సాధనాన్ని ఉపయోగించాలి. ఇది సమానత్వ సూత్రాన్ని, లేదా తగిన సాధనంతో సమస్యను ఎదుర్కోవాలని సూచిస్తుంది.
153. ముందర కాళ్ళకి బంధాలు వేసినట్లు
ఈ సామెత ఒక పనిని ప్రారంభించకముందే అడ్డుకోవడాన్ని లేదా పరిమితులను విధించడాన్ని సూచిస్తుంది. ముందు కాళ్ళకు బంధాలు వేసినట్లుగా, ఒక పనిని చేయకముందే దానిని అడ్డుకోవడం. ఇది పనిని ప్రారంభించకుండానే ఆటంకాలను సృష్టించడాన్ని వివరిస్తుంది.
154. ముందుకు పోతే గొయ్యి వెనుకకు పోతే నుయ్యి
ఈ సామెత రెండు వైపులా కష్టమైన పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. ముందుకు వెళ్ళినా ప్రమాదం, వెనుకకు వెళ్ళినా ప్రమాదం. ఇది “అటూ ఇటూ కాని పరిస్థితి” లేదా “ఇరుకున పడటం” అని అర్థం.
155. ముంజేతి కంకణముకు అద్దము యెందుకు
ఈ సామెత స్పష్టంగా కనిపించే విషయానికి రుజువు అవసరం లేదని చెబుతుంది. చేతికి కట్టుకున్న కంకణాన్ని చూడటానికి అద్దం ఎందుకు? అది స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. అంటే, సత్యం స్పష్టంగా ఉన్నప్పుడు దానికి నిదర్శనం, రుజువు అవసరం లేదు.
156. నడమంత్రపు సిరి నరాల మీద పుండు
ఈ సామెత హఠాత్తుగా వచ్చిన సంపద లేదా అధికారం వ్యక్తికి సమస్యలు తెస్తుందని చెబుతుంది. నడమంత్రపు సిరి (అనుకోకుండా వచ్చిన సంపద) నరాల మీద పుండు లాంటిది. అంటే, అది వ్యక్తిని ప్రశాంతంగా ఉండనివ్వదు, సమస్యలను సృష్టిస్తుంది. ఇది హఠాత్ సంపద వల్ల కలిగే అహంకారం, ఇబ్బందులను సూచిస్తుంది.
157. నేతి బీరకాయలో నెయ్యి యెంత ఉందో నీ మాటలో అంతే నిజం ఉంది
ఈ సామెత ఒకరి మాటలలో నిజాయితీ లేకపోవడాన్ని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. నేతి బీరకాయలో నెయ్యి ఉండదు, అలాగే నీ మాటలలో నిజం లేదు. ఇది అబద్ధాలు చెప్పేవారిని, నమ్మశక్యం కాని మాటలు మాట్లాడే వారిని విమర్శిస్తుంది.
158. నక్కకి నాగలోకానికి ఉన్నంత తేడా
ఈ సామెత రెండు విషయాల మధ్య ఉన్న విపరీతమైన తేడాను సూచిస్తుంది. నక్కకు, నాగలోకానికి (నాగుల ప్రపంచం) ఉన్నంత దూరం లేదా అంతరం. అంటే, రెండు విషయాలు చాలా భిన్నమైనవి, వాటికి పోలిక లేదని చెప్పడానికి ఉపయోగిస్తారు.
159. నవ్వు నాలుగు విధాలా చేటు
ఈ సామెత అతిగా నవ్వడం వల్ల కలిగే నష్టాలను చెబుతుంది. అతిగా నవ్వడం వల్ల ఆరోగ్యం, గౌరవం, సమయం, ఆర్థిక విషయాలు దెబ్బతినవచ్చని దీని అర్థం. ఇది మనిషి నియంత్రణ లేని ప్రవర్తనను, అనాలోచితంగా నవ్వడం వల్ల కలిగే ప్రతికూల ప్రభావాలను సూచిస్తుంది.
160. నీ చెవులకు రాగి పొగులే అంటే అవీ నీకు లేవే అన్నట్లు
ఈ సామెత ఇతరుల లోపాలను ఎత్తిచూపినప్పుడు, తమకు కూడా అదే లోపం ఉందని గ్రహించడాన్ని చెబుతుంది. “నీ చెవులకు రాగి పొగులేనా?” అని అడిగినప్పుడు, “నీకు అవి కూడా లేవే” అని బదులివ్వడం. అంటే, ఇతరులను విమర్శించే ముందు తమ లోపాలను చూసుకోవాలని ఇది సూచిస్తుంది.
161. నిదానమే ప్రధానము
ఈ సామెత తొందరపడకుండా, ఆలోచించి నిదానంగా పనులు చేయాలని చెబుతుంది. ఏ పనిలోనైనా నిదానం, తొందరపాటు లేకుండా వ్యవహరించడం వల్ల మంచి ఫలితాలు వస్తాయి. తొందరపాటు అనర్థాలకు దారితీస్తుందని ఇది హెచ్చరిస్తుంది.
162. నిజం నిప్పు లాంటిది
ఈ సామెత నిజం యొక్క శక్తిని, అది ఎంతటి ప్రభావవంతమైనదో చెబుతుంది. నిప్పు ఎంత శక్తివంతమైనదో, అంతటి శక్తి నిజానికి కూడా ఉంటుంది. నిజం కొంతకాలం దాగి ఉన్నా, చివరికి బయటపడుతుంది, అది ఎవరినీ వదలదు.
163. నిమ్మకు నీరెత్తినట్లు
ఈ సామెత ఎటువంటి ప్రభావం చూపనటువంటి పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. నిమ్మచెట్టుకు నీరు పోసినా, దానికి పెద్దగా ఫలితం ఉండనట్లే, ఒక వ్యక్తికి ఎంత చెప్పినా, అతను మారకపోవడం. ఇది మొండివారిని, సలహాలు విననివారిని సూచిస్తుంది.
164. నిండు కుండ తొణకదు
ఈ సామెత జ్ఞానం, అనుభవం ఉన్నవారు నిశ్శబ్దంగా, స్థిరంగా ఉంటారని చెబుతుంది. నిండుగా ఉన్న కుండలో నీరు తొణకదు (కదలదు), అలాగే పూర్తిగా జ్ఞానం ఉన్నవారు తొందరపడి మాట్లాడరు. ఇది వినయం, జ్ఞానం యొక్క లక్షణాలను సూచిస్తుంది.
165. నిప్పు ముట్టనిదే చేయి కాలదు
ఈ సామెత ఒక పనిని చేయకుండా దాని ఫలితం తెలియదని చెబుతుంది. నిప్పును తాకకుండా చేయి కాలదు. అంటే, ఒక పనిని ప్రయత్నించకుండా దాని కష్టం లేదా లాభం తెలియదు. ఇది అనుభవం ద్వారా మాత్రమే విషయాలు తెలుస్తాయని సూచిస్తుంది.
166. నూరు గొడ్లు తిన్న రాబందుకైనా ఒకటే గాలిపెట్టు
ఈ సామెత ఎంత పెద్ద నేరం చేసినా, ఒక్కసారి దొరికిపోతే చాలు, అన్నిటికీ శిక్ష అనుభవించాలని చెబుతుంది. వంద ఆవులను తిన్న రాబందు కూడా ఒక్కసారి దొరికిపోతే, అది అన్నిటికీ బాధ్యత వహించాలి. అంటే, తప్పులు చేస్తూ పోతే, చివరికి శిక్ష అనివార్యం అని దీని అర్థం.
167. నూరు గుర్రాలకు అధికారయినా, భార్యకు యెండు పూరి
ఈ సామెత ఒక వ్యక్తి బయట ఎంతటి అధికారం లేదా శక్తి ఉన్నా, ఇంట్లో భార్య ముందు అది పనికిరాదని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. వంద గుర్రాలకు అధికారి అయినా, ఇంట్లో భార్య ముందు అతను ఒక ఎండు గడ్డి (నిస్సహాయుడు) లాంటివాడు. ఇది భార్య భర్తల సంబంధంలోని సంక్లిష్టతను, కొన్నిసార్లు భార్య ప్రభావం ఎక్కువ ఉంటుందని సూచిస్తుంది.
168. ఆరు నెళ్ళు సావాసం చేస్తే వారు వీరు అవుతారు
ఈ సామెత సాంగత్యం యొక్క ప్రాముఖ్యతను చెబుతుంది. ఆరు నెలలు ఎవరితోనైనా స్నేహం చేస్తే, వారి అలవాట్లు, స్వభావాలు మనకు వస్తాయని దీని అర్థం. మంచివారితో స్నేహం చేస్తే మంచి గుణాలు వస్తాయి, చెడ్డవారితో స్నేహం చేస్తే చెడు గుణాలు వస్తాయి.
169. ఒక ఒరలో రెండు కత్తులు ఇమడవు
ఈ సామెత ఇద్దరు సమానమైన శక్తివంతమైన వ్యక్తులు లేదా అహం ఉన్నవారు ఒకే చోట కలిసి ఉండలేరని చెబుతుంది. ఒక ఒరలో రెండు కత్తులు సరిపోవు. అంటే, ఇద్దరు బలమైన వ్యక్తులు ఒకే స్థానంలో లేదా ఒకే సమూహంలో కలిసి పని చేయలేరు, విభేదాలు వస్తాయని దీని అర్థం.
170. ఊపిరి ఉంటే ఉప్పు అమ్ముకొని బ్రతకవచ్చు
ఈ సామెత “బతికుంటే బలుసాకు తినవచ్చు” అనే సామెతకు సమానార్థకం. దీని అర్థం జీవితం ఉంటే ఏదైనా సాధించవచ్చని, జీవనోపాధి కోసం ఎలాంటి చిన్న పనైనా చేయవచ్చని. బతికి ఉంటే కనీసం ఉప్పు అమ్ముకొని అయినా బ్రతకవచ్చు. జీవితం విలువైనదని, ఆశను కోల్పోకూడదని ఇది సూచిస్తుంది.
171. బతికి ఉంటే బలుసాకు తినవచ్చు
ఈ సామెత జీవితం యొక్క ప్రాముఖ్యతను, బ్రతికి ఉంటే ఏదైనా సాధించవచ్చని చెబుతుంది. బ్రతికి ఉంటే కనీసం బలుసాకు (చాలా సామాన్యమైన ఆకుకూర) అయినా తినవచ్చు. అంటే, ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా, జీవితాన్ని కోల్పోకూడదు, బ్రతికి ఉంటే ఏదో ఒక మార్గం దొరుకుతుంది, లేదా పరిస్థితి మెరుగుపడుతుంది. ఇది ఆశ, సానుకూల దృక్పథం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
172. ఊరంతా చుట్టాలు ఉత్తికట్ట తావు లేదు
ఈ సామెత బంధువులు ఎక్కువగా ఉన్నా, వారి వల్ల పెద్దగా ఉపయోగం లేదని చెబుతుంది. ఊరంతా బంధువులు ఉన్నా, కూర్చోవడానికి కూడా స్థలం లేదు. అంటే, బంధువులు చాలా మంది ఉన్నప్పటికీ, ఆపదలో సహాయం చేయడానికి లేదా కనీస సౌకర్యాన్ని అందించడానికి ఎవరూ లేరని దీని అర్థం.
173. ఊరు మొహం గోడలు చెపుతాయి
ఈ సామెత ఒక ప్రాంతం లేదా సమాజం యొక్క పరిస్థితిని దాని బాహ్య రూపమే వెల్లడిస్తుందని చెబుతుంది. ఒక ఊరి గోడలు చూస్తే, ఆ ఊరి పరిస్థితి, ప్రజల స్థితి తెలుస్తుంది. అంటే, బాహ్య చిహ్నాలు లేదా పరిస్థితులు అంతర్గత వాస్తవాలను తెలియజేస్తాయి.
174. పనమ్మాయితో సరసం కంటే అత్తరు సాయిబు తో కలహం మేలు
ఈ సామెత అనవసరమైన, నిష్ప్రయోజనమైన సంబంధాల కంటే, ప్రయోజనకరమైన వారితో చిన్న కలహాలు కూడా మంచివని చెబుతుంది. ఒక పనిమనిషితో అనవసరమైన సరసాలు (స్నేహం) పెట్టుకోవడం కంటే, అత్తరు సాయిబు (వ్యాపారి) తో చిన్న గొడవ కూడా మేలు. అంటే, విలువ లేని బంధాల కంటే, కొంత ప్రయోజనం ఉన్నవారితో చిన్న సమస్యలు కూడా మంచివని దీని అర్థం.
175. పాము కాళ్ళు పామునకెరుక
ఈ సామెత ఒక విషయం యొక్క నిజమైన స్వభావం లేదా లోతైన రహస్యాలు దానిని తెలిసిన వారికి మాత్రమే తెలుస్తాయని చెబుతుంది. పాము కాళ్ళు ఎలా ఉంటాయో పాముకే తెలుసు. అంటే, ఒక వ్యక్తి యొక్క నిజమైన స్వభావం, అతని ఆలోచనలు, లేదా ఒక సమస్య యొక్క మూలం దానిని తెలిసిన వారికే తెలుస్తాయి.
176. పానకంలో పుడక
ఈ సామెత ఒక మంచి లేదా తీపి వస్తువులో ఉన్న చిన్న లోపాన్ని లేదా అసౌకర్యాన్ని సూచిస్తుంది. పానకంలో (తీపి పానీయం) పుడక (చిన్న పుల్ల) పడినట్లుగా, ఒక మంచి పరిస్థితిలో చిన్న అంతరాయం లేదా ఇబ్బంది.
177. పాపమని పాత చీర ఇస్తే గోడ చాటుకు వెళ్ళి మూర వేసిందట
ఈ సామెత ఒకరికి దయతో సహాయం చేస్తే, వారు దాన్ని దుర్వినియోగం చేయడం లేదా మరింత ఆశించడం గురించి చెబుతుంది. పాపమని పాత చీర ఇస్తే, దాన్ని తీసుకొని గోడ చాటుకు వెళ్లి అది ఎంత పొడవు ఉందో కొలవడం. అంటే, దాతృత్వం చూపినప్పుడు, దాన్ని స్వీకరించినవారు కృతజ్ఞత లేకుండా మరింత ఆశించడం.
178. పచ్చ కామెర్లు వచ్చిన వాడికి లోకమంతా పచ్చగా కనపడినట్లు
ఈ సామెత వ్యక్తిగత దృక్పథం లేదా లోపాలు ప్రపంచాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో వివరిస్తుంది. పచ్చ కామెర్లు వచ్చిన వారికి లోకమంతా పచ్చగా కనిపించినట్లుగా, ఒక వ్యక్తికి ఉన్న లోపాలు లేదా పక్షపాతాలు ప్రపంచాన్ని తప్పుగా చూసేలా చేస్తాయి. ఇది వ్యక్తిగత దృక్పథం యొక్క ప్రభావాన్ని సూచిస్తుంది.
179. పండిత పుత్రః పరమశుంఠః
ఈ సామెత తరచుగా వ్యంగ్యంగా ఉపయోగించబడుతుంది. పండితులు, అంటే గొప్ప విద్యావంతులు, జ్ఞానులైన తండ్రుల పిల్లలు కొన్నిసార్లు వారి తండ్రులంత తెలివైనవారు కాకపోవచ్చు, లేదా అంతకు మించి మూర్ఖులుగా ఉండవచ్చు అని దీని అర్థం. వారసత్వంగా జ్ఞానం రాదని, అది స్వయం కృషి వల్లనే వస్తుందని ఈ సామెత చెబుతుంది.
180. పనిలేని మంగలి పిల్లి తల గొరిగినట్లు
పనిలేని మంగలికి వేరే పని దొరకనప్పుడు, ఇంట్లో ఉన్న పిల్లి తల గొరిగినట్లుగా, సమయం వృథా చేసేవారు అనవసరమైన, పనికిరాని పనులను చేస్తారని ఈ సామెత సూచిస్తుంది. ఇది నిష్క్రియత వల్ల కలిగే అసంబద్ధ చర్యలను వివరిస్తుంది.
181. పరిగెత్తి పాలు తాగే కంటే నిలబడి నీళ్ళు తాగడం మేలు
ఈ సామెత తొందరపాటు, అనాలోచిత చర్యల కంటే నిదానంగా, ప్రశాంతంగా పని చేయడం మంచిదని చెబుతుంది. హడావుడిగా పరిగెత్తి పాలు తాగడం వల్ల లాభం కంటే నష్టమే ఎక్కువ. బదులుగా, నిలబడి నెమ్మదిగా నీళ్ళు తాగడం ఆరోగ్యకరం. అంటే, కంగారుపడి ఏదైనా పని చేస్తే, దాని వల్ల కలిగే ప్రయోజనం కంటే నష్టమే ఎక్కువని, నిదానంగా చేస్తే మంచి ఫలితాలు వస్తాయని దీని అర్థం.
182. పట్టి పట్టి పంగనామం పెడితే, గోడ చాటుకు వెళ్ళి చెరిపేసుకున్నాడట
ఈ సామెత ఇతరుల బలవంతం లేదా ఒత్తిడికి లొంగి, ఆచరణలో మాత్రం తమ ఇష్టానుసారం ప్రవర్తించడం గురించి చెబుతుంది. ఒక వ్యక్తికి ఇష్టం లేకపోయినా పంగనామం పెట్టినట్లుగా, ఎదుటివారికి ఇష్టం లేకపోయినా ఒక పని చేయమని బలవంతం చేస్తే, వారు దాన్ని రహస్యంగా రద్దు చేసుకుంటారు. ఇది కపట స్వభావాన్ని, బలవంతంగా చేయించిన పనులు నిలబడవని సూచిస్తుంది.
183. పెదవి దాటితే పృథ్వి దాటుతుంది
ఈ సామెత మాటల ప్రాముఖ్యతను, అవి ఎంత వేగంగా విస్తరిస్తాయో చెబుతుంది. పెదవి దాటిన మాట (చెప్పిన రహస్యం) ప్రపంచం (పృథ్వి) అంతా వ్యాపిస్తుంది. అంటే, ఒకసారి నోరు జారితే, ఆ మాటలు అదుపు తప్పి చాలా మందికి తెలిసిపోతాయి, వాటిని తిరిగి తీసుకోలేము. గోప్యతను పాటించమని ఈ సామెత హెచ్చరిస్తుంది.
184. పెళ్ళంటే నూరేళ్ళ పంట
ఈ సామెత వివాహం యొక్క ప్రాముఖ్యతను, అది జీవితంలో ఒక ముఖ్యమైన మలుపు అని చెబుతుంది. పెళ్ళి అనేది జీవితాంతం కొనసాగే బంధం, ఒక పంటలాంటిది. అది మంచి ఫలితాలను ఇస్తుంది. ఇది వివాహం యొక్క పవిత్రతను, దాని దీర్ఘకాలిక ప్రభావాలను సూచిస్తుంది.
185. పెళ్ళికి వెళుతూ పిల్లిని చంకన పెట్టుకు వెళ్ళినట్టు
ఈ సామెత అసంబద్ధమైన, అనవసరమైన పనులను లేదా ఆటంకాలను సృష్టించుకోవడం గురించి చెబుతుంది. శుభకార్యానికి వెళ్తూ, పిల్లిని చంకన పెట్టుకు వెళ్లినట్లుగా, ఒక మంచి పని చేసేటప్పుడు అనవసరమైన ఇబ్బందులను లేదా అడ్డంకులను వెంటబెట్టుకు వెళ్లడం. ఇది తెలివితక్కువ పనులు చేయడం లేదా అనవసరమైన భారాలను మోయడం గురించి సూచిస్తుంది.
186. పేనుకు పెత్తనమిస్తే తలంతా గొరికిందట
ఈ సామెత తక్కువ స్థాయి వారికి అధికారం ఇస్తే, వారు దానిని దుర్వినియోగం చేస్తారని చెబుతుంది. పేనుకు (చిన్న కీటకం) అధికారం ఇస్తే, అది తలంతా గొరిగి వేస్తుంది. అంటే, అర్హత లేని వారికి, లేదా దుష్టులకు అధికారం ఇస్తే, వారు దానిని దుర్వినియోగం చేసి, నష్టాన్ని కలిగిస్తారు.
187. పెరుగు తోట కూరలో, పెరుగు యెంత ఉందో, నీ మాటలో అంతే నిజం ఉంది
ఈ సామెత ఒకరి మాటలలో నిజాయితీ లేకపోవడాన్ని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. పెరుగు తోటకూరలో పెరుగు ఉండదు, అలాగే నీ మాటలలో కూడా నిజం లేదు. ఇది అబద్ధాలు చెప్పేవారిని, నమ్మశక్యం కాని మాటలు మాట్లాడే వారిని విమర్శిస్తుంది, “నేతి బీరకాయలో నెయ్యి ఎంత ఉందో” అనే సామెతతో పోల్చదగినది.
188. పిచ్చి కోతికి తేలు కుట్టినట్లు
ఈ సామెత ఒక సమస్య ఉన్న వ్యక్తికి, దానితో పాటు మరొక సమస్య వచ్చిపడటాన్ని సూచిస్తుంది. సహజంగానే పిచ్చిగా ఉండే కోతికి తేలు కుడితే, అది మరింత పిచ్చిగా ప్రవర్తిస్తుంది. అంటే, ఇప్పటికే సమస్యలతో బాధపడుతున్న వ్యక్తికి, మరో కష్టం వచ్చిపడటం. ఇది ఒకరి దుస్థితిని మరింత తీవ్రతరం చేయడాన్ని వివరిస్తుంది.
189. పిచ్చోడి చేతిలో రాయిలా
ఈ సామెత అదుపు లేని, ప్రమాదకరమైన పరిస్థితిని సూచిస్తుంది. పిచ్చివాడి చేతిలో రాయి ఉంటే, అది ఎవరికి తగులుతుందో తెలియదు, ఎప్పుడు హాని చేస్తుందో తెలియదు. అంటే, నియంత్రణ లేని వ్యక్తి లేదా పరిస్థితి ఇతరులకు ప్రమాదకరంగా మారవచ్చని ఇది హెచ్చరిస్తుంది.
190. పిల్లి శాపాలకు ఉట్లు తెగుతాయా
ఈ సామెత బలహీనుల శాపాలు లేదా కోపాలు బలవంతులను ప్రభావితం చేయవని చెబుతుంది. పిల్లి శపించినంత మాత్రాన, ఉట్లు (పాలు, పెరుగు ఉండే కుండలు వేలాడదీసేవి) తెగవు. అంటే, శక్తి లేని వారి బెదిరింపులు లేదా కోపాలు బలమైన వారిపై ఎటువంటి ప్రభావం చూపవు.
191. పిల్లికి చెలగాటం ఎలుకకు ప్రాణ సంకటం
ఈ సామెత ఒకరికి వినోదం కలిగించేది, మరొకరికి తీవ్రమైన ప్రాణాపాయంగా మారవచ్చని చెబుతుంది. పిల్లికి ఎలుకతో ఆడుకోవడం సరదా, కానీ ఎలుకకు అది ప్రాణాపాయం. అంటే, ఒకరి సరదా లేదా ఆట మరొకరి జీవితానికి ముప్పు కలిగించవచ్చు.
192. పిండి కొద్దీ రొట్టె
ఈ సామెత మనకున్న వనరులకు అనుగుణంగానే పనులు చేయాలని చెబుతుంది. ఎంత పిండి ఉంటే, అంత రొట్టెనే చేయగలం. అంటే, మనకున్న సామర్థ్యాలు, వనరులు, ఆర్థిక స్థితిని బట్టి మాత్రమే పనులు చేపట్టాలి. శక్తికి మించిన పనులు చేయకూడదని ఇది సూచిస్తుంది.
193. పిట్ట కొంచెము కూత ఘనము
ఈ సామెత చిన్న వయసులోనే లేదా చిన్న రూపంలోనే గొప్ప సామర్థ్యాన్ని, తెలివిని లేదా గొప్పతనాన్ని కలిగి ఉండటాన్ని సూచిస్తుంది. పిట్ట చిన్నదైనా, దాని కూత చాలా పెద్దది, స్పష్టంగా ఉంటుంది. అలాగే, కొందరు వ్యక్తులు చిన్నవారు లేదా తక్కువ స్థాయిలో ఉన్నప్పటికీ, వారి ఆలోచనలు, మాటలు లేదా పనులు గొప్పవిగా ఉంటాయని ఇది చెబుతుంది. ఇది సామర్థ్యం రూపాన్ని బట్టి ఉండదని తెలియజేస్తుంది.
194. పోరు నష్టము పొందు లాభము
ఈ సామెత గొడవలు, వివాదాలు నష్టాన్ని కలిగిస్తాయని, స్నేహం, సహకారం లాభాన్ని తెస్తాయని చెబుతుంది. పోరాటాలు విభేదాలను సృష్టించి, నష్టాలకు దారితీస్తాయి, అయితే కలిసి ఉండటం, సహకరించడం వల్ల ప్రయోజనాలు చేకూరతాయి. ఇది శాంతి, సఖ్యత యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది.
195. పోరాని చోట్లకు పోతే , రారాని మాటలు రాకపోవు
ఈ సామెత అనాలోచితంగా లేదా అనవసరంగా వెళ్లకూడని ప్రదేశాలకు వెళితే, వినకూడని మాటలు వినాల్సి వస్తుందని చెబుతుంది. తగని ప్రదేశాలకు వెళ్ళినప్పుడు, అక్కడ మనకు నచ్చని మాటలు లేదా అవమానకరమైన మాటలు ఎదురవుతాయి. ఇది సందర్భోచితంగా ప్రవర్తించడం, ఎక్కడ వెళ్ళాలి, ఎక్కడ వెళ్ళకూడదు అనే విచక్షణను సూచిస్తుంది.
196. పొర్లించి పొర్లించి కొట్టినా మీసాలకు మన్ను కాలేదన్నదడట
ఈ సామెత ఒకరు ఎంతగా అవమానించినా, ఎదుటివారు తమ అహంకారాన్ని లేదా మొండితనాన్ని వదలకపోవడాన్ని చెబుతుంది. ఒకరిని పదేపదే కొట్టినా, వారి మీసాలకు మట్టి అంటలేదని చెప్పినట్లుగా, ఎంతగా అవమానించినా, లొంగిపోకుండా మొండిగా ఉండటం. ఇది మొండి పట్టుదలను, అహంకారాన్ని సూచిస్తుంది.
197. పుణ్యం కొద్దీ పురుషుడు, దానం కొద్దీ బిడ్డలు
ఈ సామెత అదృష్టం, పూర్వ కర్మల వల్ల మంచి భర్త లేదా మంచి పిల్లలు లభిస్తారని నమ్మకాన్ని వ్యక్తం చేస్తుంది. ఒక స్త్రీకి ఆమె చేసుకున్న పుణ్యం బట్టి మంచి భర్త లభిస్తాడు, అలాగే దానం చేసిన దాని బట్టి మంచి పిల్లలు పుడతారు. ఇది విధి, పూర్వ కర్మల ప్రభావం గురించి చెబుతుంది.
198. పువ్వు పుట్టగానే పరిమళించినట్లు
ఈ సామెత చిన్న వయసులోనే లేదా ప్రారంభ దశలోనే గొప్ప లక్షణాలు, సామర్థ్యం కనిపించడాన్ని సూచిస్తుంది. పువ్వు పుట్టగానే సువాసన వెదజల్లినట్లుగా, కొందరు వ్యక్తులు బాల్యం నుంచే తమ తెలివితేటలు, నైపుణ్యాలు లేదా గొప్పతనాన్ని ప్రదర్శిస్తారు. ఇది సహజమైన ప్రతిభను, శుభ సూచకాన్ని తెలియజేస్తుంది.
199. రాజు గారి దివాణంలో చాకలోడి పెత్తనము
ఈ సామెత అర్హత లేని వ్యక్తి అధికారం చెలాయించడం లేదా అసంబద్ధమైన చోట అసాధారణమైన ప్రభావం చూపడాన్ని వ్యంగ్యంగా చెబుతుంది. రాజుగారి దర్బారులో చాకలివాడు (పనివాడు) అధికారం చెలాయించినట్లుగా. అంటే, తక్కువ స్థాయి వ్యక్తి తగిన ప్రాధాన్యత లేని చోట ఆధిపత్యం వహించడం.
200. రామాయణంలో పిడకల వేట
ఈ సామెత గొప్ప పవిత్రమైన లేదా ముఖ్యమైన సందర్భంలో పనికిరాని, అప్రస్తుత విషయాలపై దృష్టి పెట్టడం గురించి చెబుతుంది. రామాయణం వంటి గొప్ప గ్రంథంలో పిడకలు (పేడతో చేసినవి) వెతకడం అసంబద్ధం. అంటే, ముఖ్యమైన విషయాలను వదిలిపెట్టి, పనికిరాని లేదా అప్రస్తుత విషయాలపై సమయం వృథా చేయడం.
201. రామాయణం అంతా విని రాముడికి సీత యేమౌతుంది అని అడిగినట్టు
ఈ సామెత ఒక విషయం గురించి మొత్తం తెలుసుకున్న తర్వాత కూడా, దానిలోని ప్రాథమిక అంశం గురించి అజ్ఞానాన్ని ప్రదర్శించడం గురించి చెబుతుంది. రామాయణం కథ మొత్తం విని, చివరకు రాముడికి సీత ఏమవుతుందని అడిగినట్లుగా, ఒక విషయాన్ని పూర్తిగా తెలుసుకున్న తర్వాత కూడా ప్రాథమిక విషయాలపై అవగాహన లేకపోవడం. ఇది గ్రహణశక్తి లోపాన్ని, లేదా నిర్లక్ష్యాన్ని సూచిస్తుంది.
202. రామేశ్వరం వెళ్ళినా శనేశ్వరం వదలనట్లు
ఈ సామెత దురదృష్టం వెన్నంటి ఉన్నప్పుడు, ఎంత దూరానికి వెళ్ళినా, తమ కష్టాలు లేదా దురదృష్టం తమను వదలదని చెబుతుంది. రామేశ్వరం (పుణ్యక్షేత్రం) వెళ్ళినా, శని (దురదృష్టం) వెంటాడుతుంది. అంటే, పరిస్థితులు మారినా, వ్యక్తిగత సమస్యలు లేదా దురదృష్టం వదలకపోవడం.
203. రెడ్డి వచ్చే మొదలెట్టు అన్నట్టు
ఈ సామెత ఒక పనిని చేయమని బలవంతం చేయడం లేదా ముందే ఆరంభించడం గురించి చెబుతుంది. “రెడ్డి వచ్చే వరకు మొదలెట్టు” అన్నట్లుగా, ఒక పనిని ఒక వ్యక్తి రాకముందే లేదా అనుమతి లేకుండానే ప్రారంభించడం. ఇది తొందరపాటు లేదా అధిక ఆత్మవిశ్వాసాన్ని సూచిస్తుంది.
204. రొట్టె విరిగి నేతిలో పడ్డట్లు
ఈ సామెత అనుకోకుండా ఒక మంచి విషయం జరగడం లేదా అదృష్టం కలిసి రావడం గురించి చెబుతుంది. రొట్టె విరిగి నేతిలో పడటం అంటే, ఆహారం మరింత రుచిగా మారడం, లేదా అదృష్టవశాత్తు ఒక అనుకూలమైన సంఘటన జరగడం. ఇది శుభ సూచకం, లేదా ఒక ఊహించని లాభం గురించి చెప్పడానికి ఉపయోగిస్తారు.
205. రౌతు కొద్దీ గుర్రము
ఈ సామెత నాయకత్వం లేదా నడిపించే వ్యక్తి సామర్థ్యం బట్టే పని జరుగుతుందని చెబుతుంది. రౌతు (గుర్రాన్ని నడిపించేవాడు) ఎంత సమర్థుడైతే, గుర్రం అంత బాగా పరుగెడుతుంది. అంటే, ఒక పని లేదా బృందం విజయం దాని నాయకుడి సామర్థ్యంపై ఆధారపడి ఉంటుందని దీని అర్థం.
206. ఋణ శేషం శత్రు శేషం ఉంచరాదు
ఈ సామెత అప్పులు, శత్రువులను పూర్తిగా తొలగించుకోవాలని చెబుతుంది. అప్పులు, శత్రువులు కొంచెమైనా మిగిలి ఉంటే, అవి మళ్ళీ పెరిగి సమస్యలను సృష్టిస్తాయి. కాబట్టి, వాటిని పూర్తిగా నిర్మూలించాలి. ఇది ఆర్థిక, సామాజిక సంబంధాలలో జాగ్రత్తను సూచిస్తుంది.
207. చంకలో పిల్లవాడిని ఉంచుకుని ఊరంతా వెతికినట్టు
ఈ సామెత మనం వెతుకుతున్నది మన దగ్గరే ఉన్నా, అది తెలియక బయట అంతా వెతకడం గురించి చెబుతుంది. చంకలో పిల్లవాడిని పెట్టుకుని, ఊరంతా వెతికినట్లుగా, సులువుగా దొరికేది లేదా మన దగ్గరే ఉన్నది తెలియక, దాని కోసం కష్టపడి వెతకడం. ఇది అజ్ఞానం లేదా నిర్లక్ష్యాన్ని సూచిస్తుంది.
208. సంతొషమే సగం బలం
ఈ సామెత మానసిక స్థితి యొక్క ప్రాముఖ్యతను చెబుతుంది. సంతోషంగా ఉండటం వల్ల సగం బలం చేకూరుతుంది. అంటే, ఆనందంగా, సానుకూలంగా ఉంటే, ఏ కష్టాన్నైనా సగం గెలిచినట్లే. ఇది మానసిక బలం, ఆశావాదం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది.
209. సిగ్గు విడిస్తే శ్రీరంగమే
ఈ సామెత సిగ్గు విడిచిపెడితే, ఏ పనైనా చేయవచ్చని చెబుతుంది. సిగ్గు పడకుండా ఏ పని చేసినా, అది విజయవంతం అవుతుంది. ఇది సంకోచించకుండా, ధైర్యంగా ముందుకు వెళ్లాలని సూచిస్తుంది. అయితే, కొన్నిసార్లు ఇది సిగ్గు విడిచిపెట్టి తప్పు పనులు చేయడం అనే నెగటివ్ అర్థంలో కూడా వాడతారు.
210. శివుని ఆజ్ఞ లేక చీమైనా కుట్టదు…
ఈ సామెత సర్వం దైవ సంకల్పం మేరకే జరుగుతుందని, దైవ నిర్ణయం లేకుండా చిన్న పని కూడా జరగదని చెబుతుంది. శివుని ఆజ్ఞ లేకుండా చీమ కూడా కుట్టదు. అంటే, **ప్రపంచంలో ప్రతిదీ దైవ నిర్ణయం మేరకే జరుగును.
